Raad voor Cultuur: kabinet moet weer investeren

• Jeroen Wielaert

  Verslaggever

Geen nieuwe bezuinigingsslag voor kunst en cultuur, maar juist investeren in de sector. Bij het begin van de verkenningen voor een nieuw kabinet is dat de hoop van Marijke van Hees, voorzitter van de Raad voor Cultuur. In de afgelopen verkiezingsstrijd was cultuur geen prioriteit. Er werd zelfs niet meer gesproken over 'linkse hobby's'.

Vanaf 2013 zijn theatergezelschappen, orkesten, musea en andere culturele instellingen geconfronteerd met forse ingrepen. Er kwam 200 miljoen minder beschikbaar, 20 procent van de eerdere Haagse begroting. Bij de aanvang van de crisis werd deze ingreep aangegeven door Halbe Zijlstra (VVD). Hij ging daarmee in op aanhoudende sneren over de cultuur uit de hoek van de PVV.

Kritiek

Er kwam veel protest en kritiek, maar in de verkiezingscampagnes bleef het merkwaardig stil. Van Hees volgde afgelopen herfst de behendig manoeuvrerende Joop Daalmeijer op. Haar handen jeukten weleens bij het zien en horen van de uiteenlopende speeches. De kandidaten kozen niet of nauwelijks voor kunst om mee te scoren. CDA-voorman Buma viel het meest op met zijn pleidooi voor het antieke volkslied, het Wilhelmus.

"Natuurlijk wil je als voorzitter van de Raad voor Cultuur graag dat er aandacht is voor het complete plaatje als het cultuur en kunst gaat", zegt Van Hees. "Daar zijn behoud van tradities en discussies over erfgoed onderdeel van, maar er is ook experiment, vernieuwing, design. Er zijn beeldend kunstenaars en muzikanten elke dag met passie bezig in deze sector en daar wil je liever ook aandacht voor hebben. Het is veel meer dan economie en geld. Het is een binding van mensen, met emoties en waarden die je op allerlei manieren kunt uitdrukken. Het is van alle eeuwen. Het is belangrijk om te realiseren dat het geen hobby is van deze tijd."

Met heel de culturele sector wacht Van Hees af wat de komende formatie zal opleveren. De voorzitter ziet wel ruimte. "Het is de vraag wat er gaat gebeuren met de verkiezingsuitslag zoals die er nu ligt: VVD de grootste en een te verwachten formatie over rechts. Gaat er dan opnieuw bezuinigd worden? Of kunnen we verwachten dat het zal meevallen, of niet gebeurt, of dat er misschien geïnvesteerd gaat worden?"

"Als je dan kijkt naar een formatie met CDA en D66, dan zie je eigenlijk dat vooral D66 in haar verkiezingsprogramma heeft aangegeven dat er meer geld naar kunst en cultuur moet. Er wordt gesproken over 100 miljoen. Heel belangrijk is ook dat er wordt gesproken over geld voor onderwijs Daarin is cultuur een belangrijk aandachtspunt. Overigens ook van meer partijen, maar VVD en CDA zijn er niet erg uitgesproken over. Ik vond het vroeger wel mooi om het Wilhelmus samen te zingen. Ik kan me het gevoel van Buma wel voorstellen. Maar om in de huidige situatie in Nederland, met de politieke onderwerpen die er internationaal spelen te spreken over het zingen van het Wilhelmus: ik vond het niet een hoogtepunt in zijn presentatie."

In gesprek met Netflix

De Raad voor Cultuur is geen lobbyclub, noch politieke partij. Van Hees vindt in de huidige fase een bescheiden opstelling wijs. Ze vindt het wel van belang dat de cultuur wordt meegewogen in de formatie. "Er zijn verschillende organisaties achter de schermen bezig die hun lijstjes inbrengen. Kijk maar naar Kunsten 92: volop betrokken bij het beïnvloeden van de politiek. Wij hebben daar contact mee en denken ook wel mee. Zo is cultuuronderwijs en educatie voor de Raad al jaren een belangrijk speerpunt. We zijn bezig om na te denken over het toekennen van subsidies en de spreiding over de regio's. Dat gaat over verschillende sectoren, zoals media, muziek en theaters. Het is nu het onderwerp van analyse. In oktober geven we daar een eerste beeld van, om dan volgend jaar een stelseladvies uit te brengen, waarvan je wel mag verwachten dat er dingen gaan veranderen."

De Raad voor Cultuur wil ook spoedig in gesprek met commerciële televisieaanbieders als Netflix en Ziggo. "Die verandering gaat in tomeloze vaart. Je ziet dat die bedrijven profijt hebben van de distributie van kwalitatief goede programma's en daar heel veel aan verdienen, maar dat de producenten soms het nakijken hebben, of er te weinig voor terugkrijgen. Dus we moeten dat vraagstuk een centrale rol geven en ook adviezen geven om dat te veranderen."