Nijpels waarschuwt voor boze kiezer als klimaat niet snel thema wordt
Het voeren van goed klimaatbeleid is een enorme opgave voor een nieuw kabinet en gaat 50 miljard euro kosten. Daarom vindt Ed Nijpels het een slechte zaak dat het in de verkiezingscampagne maar nauwelijks aan bod komt. Nijpels is voorzitter van de borgingscommissie, die moet toezien op de naleving van het Nationaal Energieakkoord. Hij is bang voor boze kiezers, die pas na de verkiezingen gaan merken hoe ingrijpend klimaatmaatregelen zullen zijn.
"Een komend kabinet zal maatregelen moeten nemen, waardoor we 45 procent reductie van CO2 krijgen in 2030. Dat gaat, zo hebben de planbureaus berekend, ongeveer 50 miljard euro kosten. En je moet een aantal verplichtende maatregelen nemen. Zoals huizen die niet langer aardgas krijgen. Kortom, het zijn zulke diep ingrijpende maatregelen dat je daar eigenlijk in de campagne met elkaar over zou moeten debatteren."
Dat klimaatkonijn komt straks uit de hoge hoed bij de kabinetsformatie. En ik kan u garanderen dat dat konijn een heel duur prijskaartje om z'n nek heeft hangen.
Nijpels zegt dat er straks bij de kabinetsformatie zeker over gesproken wordt. Dit is geen kwestie meer van kiezen. Hij wijst erop dat Nederland het klimaatakkoord van Parijs heeft ondertekend en dat er Europese verplichtingen zijn. "Het gaat dus over hoeveel geld we uittrekken, soms ook over lastenverzwaringen en welk type maatregelen we willen nemen."
Als het thema niet meer aandacht krijgt de komende dagen, dan "zegt de kiezer: had u ons niet een paar weken voor de verkiezingen kunnen waarschuwen". Nijpels verwacht dat kiezers straks boos zullen zijn. "Ja, ongetwijfeld. Want dat klimaatkonijn komt straks uit de hoge hoed bij de kabinetsformatie. En ik kan u garanderen dat dat konijn een heel duur prijskaartje om z'n nek heeft hangen."
Onthutst
Nijpels, oud-minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (1986-1989), zegt 'onthutst' te zijn, over de stilte rond het onderwerp. "Toen in december vorig jaar het klimaatakkoord in Parijs werd gesloten, kreeg iedereen spontaan huilbuien. Je ziet dat die tranen kennelijk zijn opgedroogd in de campagne, want ik hoor werkelijk niemand erover."
Het argument dat de problematiek wellicht te ingewikkeld is voor politici in campagnetijd, wijst Nijpels van de hand. "Als de hoogste militair van ons land, generaal Middendorp, duidelijk kan zeggen dat het klimaatprobleem leidt tot vluchtelingenstromen en andere mensen kunnen vertellen wat de gevolgen zijn als de zeespiegel stijgt, denk ik dat die gevolgen buitengewoon helder zijn."
Verkiezingsprogramma's
In de verkiezingscampagne gaat het wel uitgebreid over bijvoorbeeld de AOW-leeftijd, de eigen bijdrage in de zorg of de pensioenen. Terwijl dat nog zaken zijn, die niet perse hoeven, zegt Nijpels. "Daar kun je van alles van vinden, en je kunt als politieke partij ja of nee zeggen. Maar wat betreft het klimaat is er geen 'nee', want we hebben 'ja' gezegd tegen het akkoord van Parijs, en dat brengt een groot aantal verplichtingen met zich mee."
Nijpels had graag tijdens de campagne gehoord hoe de partijen deze verplichtingen willen invullen. Volgens hem is er genoeg te kiezen, als je het klimaat belangrijk vindt. Want de verkiezingsprogramma's lopen op dat vlak behoorlijk uiteen, zo blijkt uit een doorrekening van de partijprogramma's door het Planbureau voor de Leefomgeving.