Waarom leveren voorkeurstemmen voor een vrouw vaak weinig op?

Bij WNL gingen vanochtend de hooggeplaatste vrouwen van vijf partijen met elkaar in debat. Dat onderstreept eigenlijk alleen maar dat politiek in Nederland nog altijd sterk wordt gedomineerd door mannen.

In de Tweede Kamer zitten nog altijd minder vrouwen dan mannen. Hoeveel vrouwen hebben de partijen de afgelopen jaren in de Kamer gehad? En waarom hebben de vele voorkeurstemmen voor vrouwen niet meer effect gehad?

In 2010 werden de meeste vrouwen in de Tweede Kamer gekozen: 62 van de 150 Kamerleden waren toen vrouw. Bij de vorige verkiezingen in 2012 waren het er 58. Uitgaande van de Peilingwijzer worden het er bij deze verkiezingen ongeveer 55.

Aantal mannen en vrouwen in de Tweede Kamer

Niet alleen deze keer, ook in het verleden leverden GroenLinks en de Partij voor de Dieren meer vrouwen dan mannen. Bij de PvdA was vaak de helft vrouw. Bij de PVV, de VVD, de SP en het CDA hebben er altijd meer mannen dan vrouwen in de fractie gezeten, bij de ChristenUnie was het één keer andersom. De SGP heeft nog nooit een vrouwelijk fractielid gehad.

Door op vrouwelijke kandidaten te stemmen, kunnen kiezers meer vrouwen in de Kamer krijgen. Toch is in de geschiedenis van de Tweede Kamer nog maar vijf keer een vrouwelijke kandidaat dankzij voorkeurstemmen gekozen ten koste van een man.

Twee derde van alle kiezers die in 2012 niet op een lijsttrekker stemden, kozen voor een vrouwelijke kandidaat. Bijna een miljoen kiezers stemden op een vrouw en ongeveer een half miljoen op een man.

Je zou dus kunnen zeggen dat honderdduizenden kiezers bewust op een vrouw hebben gestemd, vanwege het feit dat ze een vrouw is.

Toch kwam geen enkele vrouw met voorkeurstemmen in de Tweede Kamer. Volgens politicoloog Joop van Holsteijn komt dat doordat er op hooggeplaatste vrouwen werd gestemd. "Als het de bedoeling is meer vrouwen in de Kamer te helpen, dan doen ze dat niet zo bijster slim. Ze stemmen namelijk vooral op vrouwen die relatief hoog op de lijst staan. Zij worden sowieso wel gekozen."

Als mensen die op vrouwen stemmen, hun stemmen beter hadden gespreid, dan hadden er de afgelopen jaren tientallen extra vrouwen in de Kamer gezeten.