Soldaten moeten helmen delen, roepen 'pang' door een tekort aan kogels en gaan zonder eigen helikopters op missie. Het Nederlandse leger heeft nogal wat bezuinigingen achter de rug. Met de verkiezingen op komst smeekt defensie om meer geld.
Maar wat hebben we eigenlijk aan oorlogsmaterieel?
Sinds de Koude Oorlog is de Nederlandse krijgsmacht vooral veel tanks en vliegtuigen kwijtgeraakt. Ze zijn verkocht of gingen stuk en zijn niet meer vervangen. Zo had defensie ooit ongeveer 200 jachtvliegtuigen, nu zijn dat er 63. Van de pakweg 900 tanks hebben we er nog 18 over. En zelfs die zijn officieel niet van ons, we leasen ze van Duitsland.
Minder dus, maar de wapenwedloop van de Koude Oorlog is natuurlijk ook voorbij. En de kans dat directe buurlanden ons binnenvallen is volgens experts nihil. Het leger vecht nu vooral tijdens vredesmissies zoals in Mali of Afghanistan. Daarom investeren we vaker in andere wapens, zoals gevechtshelikopters en pantserwagens.
Defensie-expert Tim Sweijs werkt bij het The Hague Centre for Strategic Studies, en zegt dat we dit soort traditioneel oorlogstuig nog steeds nodig hebben om onszelf te verdedigen. Zelfs in tijden van vredesmissies en digitale oorlogsvoering. "Als je geen vliegtuigen hebt, zal een tegenpartij je juist met zulke middelen aanvallen. Ze zoeken naar je zwakke plek."
Duur
Al dat materieel kost veel geld. We geven dit jaar dan ook 7,9 miljard euro uit aan ons leger. "Er komt nu geld bij en daarmee werken we achterstallig onderhoud weg, maar het is de vraag of het voldoende is voor een robuuste toekomstbestendige krijgsmacht", zegt Sweijs. Daarmee doelt hij vooral op de snelle ontwikkelingen op het gebied van digitale oorlogsvoering en wapens die gebruik maken van kunstmatige intelligentie.
Dat is de zwakte van Europa; al die landen met hun eigen legers
Als het aankomt op onze veiligheid, dan is samenwerken met andere landen misschien nog wel belangrijker dan het aantal tanks of vliegtuigen. Niet alleen om af te spreken dat we elkaar niet aanvallen, maar vooral om onze legers gezamenlijk en als een geoliede machine in te kunnen zetten.
Onze zwakte
"Als Europa wordt aangevallen, kun je niet zomaar tanks van Europese landen bij elkaar op gaan tellen. Dat is de zwakte van Europa; al die landen met hun eigen legers", stelt Dick Zandee, onderzoeker bij Clingendael. Daarom moeten landen volgens hem nog beter gaan samenwerken, bijvoorbeeld met een Europees leger.
Dat zit er voorlopig nog niet in. Er zijn wel losse samenwerkingen, bijvoorbeeld tussen Nederland en Duitsland. Ook heeft EU beschikking tot een 'EU-Battlegroup' van 3000 man, maar dat is niet te vergelijken met een leger waarin alle krijgsmachten in de Europese Unie meevechten.
NAVO
Daarnaast zijn we nog lid van de NAVO, de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie, waar we met veel Europese landen en de VS in zitten. Een belangrijke voorwaarde om lid te zijn van de NAVO is dat je als land minimaal 2 procent van je bruto binnenlands product (bbp) uitgeeft aan defensie.
Veel landen, inclusief Nederland, voldoen niet aan die voorwaarde. Amerika wil ook graag dat meer Europese landen de NAVO-norm gaan halen. Nederland geeft nu zo'n 8 miljard uit aan defensie, daar moet nog 6 miljard bij komen om te voldoen aan de 2-procentnorm.
Vorig jaar is trouwens al afgesproken dat er de komende jaren meer geld gaat naar defensie. Bijna alle partijen vinden dat er de afgelopen jaren te veel is bezuinigd. Een aantal partijen heeft dat ook in hun verkiezingsprogramma staan. Hoeveel er uiteindelijk bij gaat komen, dat gaat blijken na de verkiezingen.
