Chinese blokjesfabrikant schiet Lego voorbij in duurzaam speelgoed
Merel Stikkelorum
Economieverslaggever
Merel Stikkelorum
Economieverslaggever
De speelgoedbranche loopt niet voorop wat betreft duurzaamheid. De Chinese Legoconcurrent BanBao wil daar verandering in brengen. Het bedrijf gaat als eerste deze zomer duurzame bouwsteentjes op de markt brengen. Dat is veel eerder dan marktleider Lego, die dat pas in 2030 doet. En die steentjes komen niet uit China, maar uit het Nederlandse Ter Aar.
De voedselsector en de verpakkingsbranche doen het al op het gebied van duurzaamheid, maar in de speelgoedbranche kan dat beter. Marktleider Lego gooit er bakken met geld tegenaan om dat te veranderen. Kinderen zullen er geen benul van hebben, maar Lego- en Duploblokjes worden gemaakt van olie. In 2030 vervangt het Deense bedrijf alle van olie gemaakte blokjes in één klap door duurzame blokjes. Dat kost ruim 130 miljoen euro.
De Chinese concurrent BanBao doet het anders. Tot nu toe produceert het al zijn bouwblokjes in China, maar daar komt nu verandering in. De afgelopen drie jaar heeft het Europese dochterbedrijf, gevestigd in Venlo, duurzame blokjes ontwikkeld, samen met het in Ter Aar gevestigde Biopromotions. 2,5 miljoen euro was BanBao daaraan kwijt, een fractie van de investering van Lego.
De eerste blokjes gemaakt van afval van suikerriet komen in juli op de markt. Stap voor stap moeten die de traditionele blokjes gaan vervangen.
Waarom zouden we wachten?
"Wij willen gewoon de eerste zijn", zegt Steven van Bommel, topman van BanBao Europe. Hij nam binnen het bedrijf het initiatief. "We zijn wendbaarder en kunnen daardoor heel doelgericht werken." Dit jaar verwacht Van Bommel 10 miljoen duurzame blokjes te produceren, van de in totaal 2,5 miljard blokjes die het bedrijf per jaar maakt. "Als we ze nu al kunnen maken, waarom zouden we dan nog langer wachten met ze op de markt te brengen?"
Hij verwacht dat andere speelgoedfabrikanten niet lang wachten. "Wij laten zien dat elke producent de mogelijkheid heeft om een bio-based product te maken tegen een relatief goede prijs. Ik denk dat dit de markt echt zal veranderen."
Het beleid is niet wat goedkoper is en wat duurder, maar hoe we de productie op een efficiënte manier duurzaam kunnen maken.
Er is heel veel belangstelling voor de duurzame blokjes, merkt hij. "Zelfs in landen als Turkije en in Oost-Europa zeggen inkopers: dit is waar we al heel lang op hebben gewacht." Ook vanuit de VS - met klanten als Walmart en Toys"R"Us een belangrijke markt voor BanBao - is er veel interesse. "We zitten helemaal volgeboekt met afspraken op de belangrijke New York Toy Fair volgende week."
Volgens Van Bommel zijn de blokjes net zo goed als het van olie gemaakte speelgoed. "Ze gaan net zo lang mee en het kleurbehoud is ook net zo goed." Opvallend is dat ze hier gemaakt worden en niet in China, ondanks dat daar de kosten lager zijn.
"We kijken niet naar de kosten, maar naar hoe we de productie op een efficiënte manier duurzaam kunnen maken. We willen Nederland daar graag van mee laten profiteren", legt Van Bommel uit.
De nieuwe productlijn is ontwikkeld in samenwerking met Biopromotions, dat gespecialiseerd is in producten gemaakt van biologisch afbreekbare en bio-based kunststoffen. Directeur Robert de Waal verwacht veel van de samenwerking. "We gaan een hele nieuwe hal inrichten met nieuwe machines en extra personeel aannemen."
Christiaan Bolck, onderzoeker naar duurzame materialen aan de Wageningen Universiteit, vindt het initiatief van BanBao "zeker een stap voorwaarts". Volgens hem is de speelgoedbranche tot nu toe niet erg duurzaam.
"De verpakkingssector is erg met duurzaamheid bezig, auto- en textielfabrikanten ook. Maar de grote jongens in de speelgoedbranche zijn er nog niet mee gekomen. Als ik een speelgoedwinkel binnenloop, zie ik zeker geen schappen vol met bio-based plastic."
Volgens Bolck is een mogelijke oorzaak de hogere kostprijs van duurzame producten. Dat is niet handig in een markt waar de concurrentie groot is en de druk op de prijzen hoog. Verder zijn er in de speelgoedbranche hele strenge veiligheidsvoorschriften omdat het om producten voor kinderen gaat. "Dat remt innovatie."
Speelgoedwinkels zeggen wel degelijk duurzame producten te hebben, al zijn deze dan vaak van niet-duurzaam plastic gemaakt. "De hele maatschappij draait op plastic. Speelgoed is in die zin niet anders", zegt Hans van Dorst van branchevereniging Gebra. "Maar vooral het kwalitatief goede speelgoed heeft een lange gebruiksduur. Lego bijvoorbeeld gebruik je heel je leven en geef je daarna weer door."
Complexe uitdaging
Lego zelf zegt zijn eigen plan te volgen en in één klap alleen nog maar duurzaam speelgoed te willen verkopen in 2030. "We willen er zeker van zijn dat de kwaliteit en het kleurbehoud goed zijn", zegt een woordvoerder. "We maken 70 miljard blokjes per jaar, dus dat is een complexe, maar spannende uitdaging." Het bedrijf vindt de ontwikkeling van duurzaam speelgoed belangrijk. "We verwelkomen iedereen die daaraan meedoet."
Er worden nu ook al bidons en kuipstoeltjes voor de Arena gemaakt van dezelfde duurzame materialen.
Een aantal wetenschappers zette deze week in Trouw vraagtekens bij het duurzaamheidsgehalte van de blokjes van BanBao. Ze twijfelen aan de duurzaamheid van de hulp- en kleurstoffen die BanBao gebruikt. Ze zijn er niet zeker van dat zoiets al mogelijk is omdat het bedrijf zelf geen details vrijgeeft.
"Dat doen we niet omdat we een patentaanvraag hebben lopen", zegt topman Van Bommel. Kopers kunnen er volgens hem zeker van zijn dat de blokjes volledig duurzaam zijn gemaakt omdat ze gecertificeerd zijn door een internationaal keuringsbureau. Volgens onderzoeker Bolck, expert op dit gebied, is het technisch gezien mogelijk om 100 procent duurzame blokjes te maken. "Er worden nu ook al bidons gemaakt van het materiaal, en kuipstoeltjes voor de Arena. Dus het kan zeker."