Meer duidelijkheid voor Amsterdamse erfpachters

Huiseigenaren in Amsterdam kunnen vanaf vandaag kijken wat het ongeveer gaat kosten om hun erfpacht eeuwigdurend af te kopen. Daarmee start de stad een inspraakprocedure voor de mega-operatie om erfpacht van bestaande woningen om te vormen.

In Amsterdam staan meer huizen dan in welke andere gemeente op erfpachtgrond, wat terug te zien is aan de rode vlekken in het kaartje hierboven.

In totaal zijn er zo'n 110 duizend erfpachtcontracten vergeven in de stad. Omdat soms meerdere appartementen onder een contract vallen, gaat het om zo'n 190 duizend woningen.

Ruim 100 jaar

De erfpacht is meer dan 100 jaar geleden ingezet om te zorgen dat de stad mee zou profiteren van het stijgen van de grondprijzen. Het moest er ook voor zorgen dat woningen betaalbaarder werden voor meer mensen.

Omdat de erfpacht bij de aanvang van nieuwe tijdvakken soms met duizenden euro's stijgt, is er ook kritiek. Zo kan het gebeuren dat huiseigenaren die naast elkaar wonen daardoor met heel andere lasten geconfronteerd worden. Ook banken hebben eerder kritiek geuit op de onzekerheid die dit meebrengt.

Bovendien wordt op de oververhitte Amsterdamse huizenmarkt erfpacht lang niet altijd goed ingeprijsd. Veel mensen betalen een prijs voor hun woning die niet veel lager is dan voor een huis op eigen grond.

Speerpunt van de liberale partijen in het gemeentebestuur, D66 en VVD, was de erfpacht aan te pakken. "Erfpachters worden nu soms verrast door fors hogere kosten waar ze niet op gerekend hebben. Eeuwigdurende erfpacht haalt deze onzekerheid weg", zegt wethouder Eric van der Burg hierover.

Al betaald

Voor nieuwbouw is de eeuwigdurende erfpacht afgelopen jaar al ingevoerd. Voor oudbouw ligt het ingewikkelder. De voorstellen van de stad kunnen op kritiek rekenen van de Stichting Erfpacht Belangen Amsterdam.

"De fout in het huidige systeem is dat je iedere 50 jaar de volledige grondwaarde betaalt", zegt Koen de Lange van de stichting. Bewoners hebben dus al betaald voor de grond. Nu repareren ze dat, maar moet je nog wel een keer langs de kassa. Maak er dan een klein bedrag van om over te stappen, maar niet deze hoge bedragen. Dit is inpikken van vermogen."

De stichting ijvert voor een referendum over het erfpachtsysteem.

Rekentool

Eigenaren kunnen vanaf vandaag met deze tool opvragen wat ze ongeveer kwijt zouden zijn als ze de erfpacht afkopen. Het gaat vaak om een bedrag van tienduizenden tot in sommige gevallen zelfs honderdduizenden euro's. Ze kunnen er ook voor kiezen de canon jaarlijks te blijven betalen.

Als ze nog in 2017 besluiten over te stappen, staat hier een korting tegenover. Als ze het niet doen, vervalt de korting, en wordt de erfpacht later opnieuw bepaald aan de hand van de rente en marktwaarde. Extra complex is het dat de meeste Amsterdammers de erfpacht al voor een periode hebben afgekocht. Dit kan een extra korting opleveren.

Voor de stad kan de hervorming op korte termijn veel geld opleveren. Op de lange termijn kunnen de inkomsten juist teruglopen, doordat mensen ervoor kunnen kiezen de pacht voor eeuwig af te kopen. Hoe snel mensen overstappen, is bepalend voor wat het voor de inkomsten van de gemeente betekent.

Na de inspraakperiode moet de Amsterdamse gemeenteraad nog stemmen over de plannen.