Hoe een ontvoerd Ugandees kind rebellenleider werd

Dominic Ongwen was 14 jaar toen hij op weg naar school werd ontvoerd door het Verzetsleger van de Heer, een rebellengroep in het noorden van Uganda. Hij werd gedwongen om kindsoldaat te worden. Ongwen ontwikkelde zich tot een van de meest barbaarse leiders van de groep.

Vanaf vandaag staat hij terecht voor het Internationaal Strafhof in Den Haag. Hij wordt onder meer verdacht van het plegen van misdaden tegen de menselijkheid. Er zijn maar liefst zeventig aanklachten ingediend. "In de naam van God, ik ontken alle aanklachten", zei Ongwen tegen de rechter.

Terreur als oorlogswapen

Na zijn ontvoering in 1988 groeide Ongwen op binnen het verzetsleger met zijn onderdrukkers als voorbeeld. "Het Verzetsleger van de Heer is vermoedelijk de meest moorddadige rebellengroep van Afrika van de afgelopen eeuw en perfectioneerde terreur als oorlogswapen", vertelt correspondent Koert Lindijer in het NOS Radio 1 Journaal.

De rebellengroep heeft tienduizenden mensen vermoord en miljoenen mensen geterroriseerd. Ook werden kinderen ontvoerd en gedwongen tot moorden of gebruikt als seksslaaf.

Ongwen was eerst slachtoffer en werd later dader. Of en hoe dat een rol gaat spelen in het proces is nog de vraag. Ongwen zelf zei bij zijn arrestatie in 2014 toen hij de wildernis uitkwam: "Ik ging blind en doof de wildernis in en zo kom ik er ook weer uit. Ik ben een herboren kind dat je niet mag beschuldigen van zijn fouten. Ik ben een dwaas."

Correspondent Lindijer volgt de zaak Ongwen en deed hier vorig jaar onderzoek naar in het noorden van Uganda. Hij sprak tijdens zijn onderzoek de zus van Ongwen. "Zij noemde hem een arme drommel. Een schat van een jongen die je zijn fouten niet mag aanrekenen".

Geen bevelen, maar plezier

Ook sprak Lindijer een ontvoerd kind dat vertelde: "Ik zag hoe Ongwen ontvoerde kinderen doodsloeg. Iedere dag moest hij doden. Niet omdat hij bevelen kreeg, maar omdat hij er plezier in had."

"Het zijn die uitersten waarmee de aanklagers enerzijds en de advocaten anderzijds vandaag het juridische gevecht aangaan", vertelt Lindijer. "Dit maakt ook dat het een van de interessantste zaken is die het strafhof ooit voor zich heeft gehad."