Wespennesten in november, wordt de wesp een overwinteraar?

• Trudy van Rijswijk

  Verslaggever

"Voor de veiligheid zet ik een masker op", zegt Johannis Vogelaar, die op het punt staat een wespennest te verwijderen. Ook al is het inmiddels november, de wespenbestrijder heeft nog volop werk omhanden. Want de wespen blijven maar actief, en dat is ongewoon voor de tijd van het jaar.

Normaal gesproken zijn wespen nu allemaal dood, en zitten alleen de koninginnen te wachten op de lente. Maar nog steeds komen er meldingen binnen van mensen die gestoken worden. Niet alleen in Nederland, ook in België en Duitsland. Er zijn de afgelopen dagen zelfs nesten gezien die nog vol wespenlarven zitten die door de volwassen wespen worden gevoed.

Het is iets van de laatste jaren; de wespen blijven heel lang actief en zijn nog steeds op zoek naar voedsel voor hun larven. "Blijkbaar zijn de koninginnen nog actief eitjes aan het leggen", zegt bioloog Arnold van Vliet van de Wageningen Universiteit. "De vraag is nu hoe lang ze er nog mee doorgaan."

Volgens Van Vliet gaat het oude idee dat wespennesten in de winter vanzelf afsterven niet meer op. Doordat het warmer wordt kunnen de wespen in de zachte winters makkelijk aan voedsel komen en dus overleven. "Vorig jaar was nog ongeveer een vijfde van de planten in bloei op Oudejaarsdag. En een evenredige voorraad insecten. Genoeg te eten voor de wespen dus."

Uit studies in Nieuw-Zeeland blijkt dat wespen die de winter overleven, enorme nesten gaan bouwen. De Duitse wesp, die ook hier in Nederland voorkomt, bouwt daar nesten van wel vier meter hoog en anderhalve meter breed.

"Het zal nog even duren voor we hier ook zover zijn", zegt Van Vliet. "Maar het is wel razend interessant wat er gaat gebeuren, want het is in Nieuw-Zeeland op de plek waar het onderzoek is gedaan in de winter maar een paar graadjes warmer. Daar zie je dat een heel volk overleeft, en dat er na de winter niet één maar vier koninginnen in een nest zitten."

Er is in ieder geval nu al ander gedrag van de wespen waar te nemen, zegt hij. Het idee dat wespennesten vanzelf afsterven na de zomer, moet worden bijgesteld. Ze kunnen het met deze temperaturen nog prima volhouden. "Bovendien", zegt wespenbestrijder Vogelaar, "willen wespen die bijvoorbeeld in de muur zitten en op zoek gaan naar eten, dat nog wel eens binnen in uw woning gaan zoeken. En dan bent u verder van huis."