Na vijftig jaar gaat Nederland afscheid nemen van aardgas

Nederland staat aan het begin van een gigantische operatie om gasvrij te worden. Op dit moment gebruiken zeven miljoen huishoudens aardgas om het huis te verwarmen. De bedoeling is dat het grootste deel daarvan vanaf 2030 de energie niet meer uit aardgas haalt.

Veel nieuwbouwwoningen worden nu al opgeleverd zonder gasfornuis en cv-ketel. Negentig gemeenten en andere partijen, waaronder netbeheerder Stedin, willen nu ook dat bestaande woningen gasvrij worden. Dat is volgens hen nodig om aan de doelstelling van het klimaatakkoord van Parijs te voldoen. Samen hebben ze een manifest ondertekend, dat morgen wordt gepresenteerd tijdens de Nationale Klimaattop.

Energieneutraal

Een flat uit de jaren '60 in Utrecht Overvecht is momenteel proefproject. Het gebouw zou eigenlijk gesloopt worden, maar krijgt nu een duurzaam tweede leven. Door onder meer driedubbele ramen, isolatie op het dak, zonnepanelen en aardwarmte is het de bedoeling dat de flat op zijn minst net zo veel energie opwekt als de bewoners nodig hebben.

"In Utrecht gebruikt zo'n driekwart van de inwoners nog gas. Ons streven is om energieneutraal te zijn in 2030", zegt de Utrechtse wethouder Lot van Hooijdonk. "Van dit type woning zijn er zesduizend in onze stad. Als deze operatie lukt, is er een enorm aantal huizen dat we op dezelfde manier kunnen renoveren."

Warmtepompen

"Ik krijg straks inductie en zonnepanelen. Ik zou niet weten waarom ik nog gas nodig zou hebben", vertelt een toekomstige bewoonster van de flat. De Utrechtse wethouder noemt het een mindset. "We kennen de problemen in Groningen. En we moeten voor onze energie niet afhankelijk willen zijn van dubieuze landen."

Die instelling lijkt ook door te dringen tot de bouwsector. "Veel van de duurzame technologie is al ingeburgerd", zegt Marc Bezem, de aannemer van het project. "Iedereen vraagt er om, dus leveranciers spelen daar op in. Warmtepompen bijvoorbeeld zijn nu verkrijgbaar alsof het cv-ketels zijn. Gasvrij heeft de toekomst."

Nederland maakte eerder zo'n transitie door. In de jaren '60 gingen alle huishoudens over van kolen naar gas als energievoorziening. Het hele aardgasnet werd uit de grond gestampt: gleuven werden gegraven en met hijskranen werden door heel het land buizen geplaatst. In 1965 kookten de eerste driehonderd gezinnen in Utrecht op gas.

Fossiele verslaving

"Van kolen naar gas was ook niet makkelijk, maar het is wel gelukt", zegt staatssecretaris Dijksma. Volgens haar worden huiseigenaren en huurders nergens toe gedwongen, maar zal de hele transformatie "in goed overleg gaan".

Ze noemt de overgang noodzakelijk. "Op de helft van deze eeuw moeten we volledig duurzaam zijn. De stappen moeten nu al gezet worden. Als we te lang wachten missen we de boot. Dan komen we de afspraken die we voor onze kinderen en kleinkinderen gemaakt hebben niet na. We zullen in Nederland van onze fossiele verslaving af moeten."