Vier musea en een land strijden om het Krimgoud. Hoe zit dat?
In 2014 was er in het Allard Pierson Museum de tentoonstelling De Krim - Goud en geheimen van de Zwarte Zee te zien. Een expositie met meer dan duizend, veelal gouden, voorwerpen zoals lakdoosjes, kettingen, grafzerken en bijzondere stenen. Vier musea op de Krim hadden de kostbaarheden in bruikleen gegeven aan het Amsterdamse museum.
Twee jaar later is die tentoonstelling voer voor een rechtszaak tussen Oekraïne, de vier musea op de Krim en het Nederlandse Allard Pierson Museum. Maar waarom?
Terwijl de expositie liep, annexeerde Rusland het Oekraïense schiereiland. Daardoor ontstond onduidelijkheid over het eigendom van de kunstschatten. Zowel Rusland als Oekraïne eisten de kunstcollectie op: Rusland wilde dat het goud terugging naar de Krim, volgens Oekraïne hoorde de collectie thuis in de hoofdstad Kiev.
Uit angst voor claims van een van beide partijen, besloot het Allard Pierson de spullen voorlopig op te slaan. En de keuze over te laten aan een rechter.
Hoe zit het met de rechtszaak van vandaag?
De vier Krim-musea lieten het daar niet bij zitten, en begonnen eind november 2014 een juridische procedure tegen het Allard Pierson Museum. Begin januari 2015 mengde ook Oekraïne zich in de juridische strijd. Het proces begint vandaag.
Nederland wilde zich eveneens in de zaak mengen, maar de rechter keurde dat af, omdat Nederland "onvoldoende gemotiveerd heeft toegelicht hoe de uitspraak in de rechtszaak nadelige gevolgen voor hem kan hebben."
Met welke argumenten hopen beide partijen de rechter te overtuigen?
De regering van Oekraïne zegt dat de voorwerpen staatseigendom zijn en in Kiev thuishoren, mede omdat de kunstschatten toebehoren aan het cultureel erfgoed van het land. Ook willen de Oekraïners voorkomen dat Rusland de kostbaarheden naar Moskou of Sint-Petersburg haalt, in het geval een rechter de spullen toewijst aan de Krim.
De Krim-musea beweren dat de kostbaarheden cultureel en historisch erfgoed zijn van de autonome republiek de Krim, omdat ze daar gevonden zijn. Het feit dat de Krim is geannexeerd door Rusland, verandert daar volgens de musea niets aan.
Ook zou uit de bruikleenovereenkomst tussen de Krim-musea en het Allard Pierson blijken dat de musea op de Krim de rechtmatige eigenaar zijn.
Wat wil het Allard Pierson?
Het museum wil vooral dat er zo snel mogelijk een einde komt aan de huidige situatie. Hoe eerder een rechter beslist waar de voorwerpen naar toe moeten, hoe beter. Het opslaan, beveiligen en verzekeren van de kostbaarheden kost hen namelijk een vermogen, net als het inhuren van een advocaat.
Eind vorig jaar had het museum hier al meer dan drie ton aan uitgegeven. Het museum wil dus graag weten bij wie ze deze rekening kan neerleggen.
Komt er vandaag een uitspraak?
Nee. Er komt vandaag geen uitspraak. De rechter beslist vandaag wel hoe de procedure verder zal gaan. De kans is groot dat het nog jaren kan duren, eer de zaak definitief is afgesloten. De advocaten van zowel Oekraïne als de Krim-musea hebben al aangegeven dat ze waarschijnlijk in hoger beroep zullen gaan, mochten de spullen worden toegewezen aan de andere partij.
