Steeds meer sojamelk uit Nederlandse bonen
Nederlandse boeren die nu hun soja oogsten, zijn nog pioniers. Als het aan boerencoöperatie Agrifirm, het ministerie van Economische Zaken en de noordelijke provincies ligt, gaat dat veranderen. Binnen een paar jaar moet er tenminste 10.000 hectare soja geteeld worden in Nederland, veel meer dan de huidige 150 hectare.
Het is oogsttijd voor de bijna dertig sojaboeren die Nederland rijk is. "De bonen rammelen in de peulen", zegt Albert Jan Knijp. "Het lijkt erop dat dit een goed jaar gaat worden door het warme weer."
Vier jaar geleden begon Knijp als een van de eersten met de teelt van soja. Dat betekende: veel experimenteren. "Toen ik eraan begon, had ik nog nooit een sojaboon gezien. Het was echt pionieren."
Inmiddels is hij toe aan zijn vierde oogst. Heel rendabel is het nog niet. "Het is vergelijkbaar met de opbrengst van graan." Dat zijn niet de meest winstgevende gewassen. Suikerbieten en aardappels brengen meer op. Toch ging Knijp het avontuur aan. "Ik vond het leuk om iets nieuws te proberen."
De 300 ton soja die hij en zijn collegaboeren in ons land telen, zijn nu nog bestemd voor voedselproducten voor mensen, zoals sojamelk en vervangende vleesproducten. Vanuit die hoek is er vraag naar duurzaam geteelde, maar dure Nederlandse soja.
"Onze soja is gecertificeerd en niet genetisch gemodificeerd", zegt Knijp. "Dat vinden onze afnemers, zoals Alpro, heel belangrijk." Hij komt nu net uit de kosten. Ook krijgen de sojaboeren subsidie. "Een extraatje", zo ziet Knijp deze steun.
De in Nederland geteelde soja is een druppel op een gloeiende plaat vergeleken met de 8,3 miljoen ton die we jaarlijks importeren uit vooral Zuid-Amerika. Die goedkopere import is vooral bedoeld voor veevoer. Het prijsverschil is groot. Op de wereldmarkt wordt soja verhandeld voor 300 euro per ton. In Nederland krijgen boeren 500 euro per ton.
Op termijn is het de bedoeling dat Nederlandse soja ook in het veevoer belandt. "We zien ook uit deze sector een groeiende vraag naar regionaal geteelde soja", zegt Ruud Tijssens, zakelijk directeur van Agrifirm. Deze coöperatie neemt het voortouw in de Nederlandse sojateelt. Agrifirm wil dat er veel meer boeren zoals Knijp komen.
Vol met mais
Om boeren zover te krijgen, moet de opbrengst per hectare omhoog. Daarvoor is zaad nodig dat beter geschikt is voor het Nederlandse klimaat. Samen met Wageningen Universiteit is Agrifirm bezig om rassen te selecteren die elders in Europa veredeld zijn. Dat moet ertoe leiden dat er meer sojabonen per hectare kunnen worden geteeld, en dan kan het hard gaan. "Het is net als met mais. Twintig jaar geleden was dat nog nergens te zien in Nederland. Nu staat ons land er vol mee", zegt Tijssens.
Een hogere opbrengst is niet de enige motivatie voor boeren om "in de soja" te gaan." Boeren moeten jaarlijks wisselen van gewas om de grond goed te houden. "Dat is een reden waarom boeren ook minder renderende gewassen verbouwen", zegt Tijssens.