Stroom uit mest wordt werkelijkheid

Tweehonderd boeren gaan binnenkort elektriciteit en gas opwekken uit pure mest van koeien en binnen vier jaar moeten dat er duizend zijn. Zuivelbedrijf FrieslandCampina heeft hier speciaal een bedrijf voor opgericht. Dat gaat de boeren helpen met de bouw, financiering en onderhoud van de zogenoemde monomestvergisters.

Minister Kamp van Economische Zaken heeft 150 miljoen euro subsidie beschikbaar gesteld voor dit project.

FrieslandCampina heeft afspraken gemaakt met klanten en de overheid over een CO2-neutrale groei. Dat betekent dat het bedrijf in 2020 (ook al neemt de productie toe) niet meer mag bijdragen aan de opwarming van de aarde dan in 2010 het geval was.

Het grootste zuivelbedrijf in Nederland betaalt een toeslag van 10 euro per ton gereduceerde CO2 als boeren een monovergister aanschaffen. 13.500 van de 17.000 melkveehouders in Nederland zijn als lid en mede-eigenaar aangesloten bij FrieslandCampina.

Zoon overtuigt vader

Minister Kamp neemt later deze ochtend de eerste vergister van het bedrijf Jumpstart in Friesland in gebruik. De monovergister staat op de boerderij van vader Minne en zoon Pieter Heeg uit Hinnaard. Ze hebben een melkveehouderij met 156 melkkoeien en 75 hectare land. Pieter was eerder overtuigd dan Minne. De eerdere generatie mestvergisters hadden naast mest ook andere biomassa nodig om de vergisting op gang te brengen.

De noodzakelijke aanvoer van bijvoorbeeld mais zorgde niet alleen voor discussie over het stoken van voedsel maar maakte veel mestvergisters ook onrendabel. De monovergisters die alleen maar mest gebruiken hebben dat probleem niet.

Pieter Heeg gaat zelf nog een stap verder. Nadat de installatie van Bio-Electric het methaangas uit de koeienmest heeft omgezet in elektriciteit (genoeg voor zo'n veertig huishoudens) filtert hij de mest van fosfaat en stikstof. Deze stoffen kunnen omgezet worden in zakken met "natuurlijke kunstmest" voor de export. De mest die overblijft wordt uitgereden over de 75 hectare grasland van de melkveehouderij.

Uitstoot stijgt

Op dit moment is de agrarische sector in Nederland verantwoordelijk voor zo'n 13 procent van de uitstoot van broeikasgassen, het overgrote deel is volgens het Planbureau voor de Leefomgeving afkomstig uit de veehouderij.

Het gaat dan vooral om methaangas uit koeienmest. De verwachting is dat het aandeel van de landbouw in het uitstoten van broeikasgassen zonder aanvullend beleid verhoudingsgewijs fors zal groeien.

Dat komt doordat olie en gas in de industrie en transportsector steeds vaker vervangen zullen worden door wind- en zonne-energie, terwijl de koeien mest en dus methaangas blijven produceren. Het is een van de redenen waarom Minister Kamp van Economische zaken nu een fors deel van de zogenoemde SDE+ subsidies voor groene energie apart heeft gezet voor het stimuleren van monovergisters.

Monovergisters zijn rendabel voor bedrijven die 150 koeien of meer hebben. De berekening is gebaseerd op de zomerproductie en weidegang van de melkkoeien.

Voor de productie van energie uit mest zou het effectiever zijn om de koeien op stal te houden maar dit is in strijd met andere uitgangspunten van de zuivelcoöperatie.

FrieslandCampina werkt naast de kleinere mono-vergisters op de boerderijen ook aan projecten met grootschalige industriële monomestvergisters.