Verkeerschaos en politie bij eerste tv-show, vandaag 65 jaar geleden

"Overvolle café´s, verkeersopstoppingen en familie-reünies bij eerste officiële uitzending", kopt het Limburgsch Dagblad op 3 oktober 1951. Het lachende gezicht van Nederlands eerste omroepster Jeanne Roos is het eerste beeld dat de avond ervoor op een paar honderd schermen te zien is. Nederland heeft televisie.

Vanuit Bussum werd vandaag 65 jaar geleden het eerste Nederlandse televisieprogramma uitgezonden, door de voorloper van de publieke omroep. Televisie werd ons venster op de wereld, stond garant voor gezellige familie-avonden voor de buis, met chips en cola.

Incident in de Kinkerstraat

Iedereen wilde getuige zijn van de allereerste uitzending. Kijkers verzamelden zich massaal in cafés en voor etalages van winkels, die deze speciaal hadden ingericht.

Ook een radiohandelaar in de Amsterdamse Kinkerstraat had een televisietoestel in de etalage geplaatst. Tientallen kinderen drukten hun snoetjes tegen de ruiten, het werd almaar drukker. Zo druk, dat de spanning opliep.

"Het publiek had nog maar nauwelijks de omroepster kunnen bewonderen, of de politie trad de zaak binnen", schreef de krant De Waarheid over de situatie. "Mijnheer, u moet de uitzending staken. U brengt de veiligheid van het verkeer in gevaar." Onder protest van de enorme massa werd de vertoning uiteindelijk gestaakt.

De uitzending verliep in de studio ook niet zonder slag of stoot. Vlak voor het live-moment ontstond er lichtelijke paniek. Op de plek waar opgenomen zou worden, sprong een lamp met een luide knal uit elkaar: "een defect in de waterkoeling van de kwikverlichting", aldus het Limburgsch Dagblad. Technici slaagden er maar net op tijd in om het probleem op te lossen.

Precies om 20.15 uur begon het programma, na aankondiging van Roos, met een toespraak van staatssecretaris Cals. De uitzending verliep vrijwel zonder problemen, slechts af en toe was er een lichte storing. Alleen het geluid liet wat te wensen over; langsrijdende auto's, motoren en bromfietsen verstoorden het tv-geluid.

"De televisie kan grote invloed hebben op de culturele vorming, vooral van de jeugd, voor het onderwijs en de volksontwikkeling", zei Cals tijdens zijn eerste televisietoespraak. Hij vertelde dat Nederland op dinsdag- en donderdagavond "verantwoorde programma's" kan zien.

In eerste instantie zou de speech van Cals maar in een klein deel van Nederland te ontvangen zijn, tot 70 kilometer rond de zendmast in Lopik. Maar in Groningen wilden ze dit historische moment zo graag meemaken, dat handige jongens op eigen initiatief metershoge zendmasten bouwden.

Ook Noord-Nederland zag televisie. "We hebben een 23 meter hoge antenne gebouwd, met daaronder een speciale versterker", vertelde meneer Thie toentertijd trots aan het Nieuwsblad van het Noorden.

Ondanks de enorme aandacht, kwam de ontwikkeling van de televisie maar moeizaam op gang. Pas een kleine tien jaar later werd televisie volwassen met een miljoen mensen die een televisie hadden.

65 jaar later is televisie niet meer weg te denken uit onze woonkamers, zo'n drie uur per dag besteden we eraan. Maar langzaam verliest tv het van platformen als Netflix, YouTube en Facebook. Het kijkerspubliek van de 'oude' televisiekanalen vergrijst.

Televisie heeft anno 2016 veel concurrentie van digitale platformen, maar ook van vloggers. Een beetje vlog wordt al snel honderdduizenden keren bekeken. Toch denkt tv-kenner Bert van der Veer niet dat de 'oude' manier van tv-kijken ten dode is opgeschreven.

"Als op zondagavond om 20.30 uur Boer Zoekt Vrouw wordt uitgezonden, dan barst de Twitter-gemeenschap los met kritiek op boer Henk. Je kunt de volgende dag de uitzending wel terugkijken, maar dan mis je toch die lol. Lineair kijken wordt misschien minder, maar het gaat zeker niet verdwijnen."

Televisie heeft het dan moeilijk, uitgestorven is het nog lang niet. Nog steeds kijken er iedere dag tegen de twee miljoen mensen naar het NOS Achtuurjournaal en Studio Sport is voor veel Nederlanders nog steeds vaste prik. Met chips en cola, net als vroeger.