Studeren, werken, reizen; voor Nederlandse vrouwen alledaagse zaken. In Saudi-Arabië is dat niet vanzelfsprekend: daar is het voor iedere vrouw verplicht een mannelijke begeleider te hebben die haar toestemming kan geven om bijvoorbeeld werk te zoeken. We spraken met Aziza al Yousef. Ze startte een petitie tegen wetgeving die vrouwen beperkt. "We kunnen niet eens zorg krijgen zonder toestemming, het is vernederend."
Gisteren sloot de petitie, eind deze week gaat Al Yousef hem aanbieden bij de overheid. De actie kreeg veel aandacht op Twitter en werd bijna vijftienduizend keer ondertekend. "De regering zal met zoveel handtekeningen op zijn minst met een reactie moeten komen."
In Saudi-Arabië staan vrouwen bij wet op de tweede plaats. Daarom moet iedere vrouw een mannelijke begeleider, een 'voogd', hebben. Die maakt belangrijke keuzes voor haar. Zo mag hij bepalen of ze mag trouwen of reizen en kan hij er zelfs voor kiezen om haar niet op te halen van de gevangenis als ze wordt vrijgelaten. Ze kan dan geen kant op. Human Rights Watch publiceerde in juli een rapport over de situatie. De organisatie noemt de wetgeving "de grootste belemmering voor vrouwenrechten".
De voogd is vaak de vader of de echtgenoot van de vrouw, maar kan ook haar broer zijn. In sommige gevallen moet een vrouw haar zoon vragen de taak op zich te nemen, dat wordt door de Saudische vrouwen vaak als kleinerend ervaren. Volgens HRW zit er een diepgewortelde discriminatie in het Saudische rechtssysteem. Als een vrouw thuis met mishandeling te maken krijgt, kan ze geen kant op. Haar man moet toestemming geven voor een paspoort en blijft, ook tijdens een echtscheiding, haar voogd.
Hoewel de wetten onder religieuze vlag ontstaan, hebben ze volgens Al Yousef niets met met geloof te maken. "Ze maken misbruik van de islam om dit soort regels erdoor te krijgen. Iedere twee jaar komt de regering ineens weer met zo'n rare wet. Saudische vrouwen mogen op die manier steeds minder."
Het is niet de eerste keer dat Al Yousef opkomt voor vrouwenrechten in het land. In 2013 kroop zij al eens achter het stuur - autorijden is in Saudi-Arabië verboden voor vrouwen. "Het mag nog steeds niet, maar we hebben wél bewustwording gecreëerd. Daar borduren we met deze actie op voort."
Eerder dit jaar presenteerde de Saudische regering een meerjarenplan voor de ontwikkeling van het land, genaamd Vision 2030. Het land wil werkloosheid terugdringen en meer banen voor vrouwen creëren, maar ook de islamitische waarden blijven handhaven. HRW is bang dat er weinig terecht zal komen van de beloftes. Al Yousef benadrukt dat vrouwenrechten noodzakelijk zijn voor ontwikkeling: "Om die doelen te kunnen halen, moeten mannen en vrouwen naast elkaar staan."