Onrust op Zuid-Afrikaanse universiteiten: het collegegeld wordt verhoogd, tegen alle beloftes in. Gisteren besloot de Zuid-Afrikaanse regering dat universiteiten vanaf 2017 tot 8 procent meer geld mogen vragen aan studenten. Dat leidt tot woede van de studenten. Na hevige protesten besloot diezelfde regering vorig jaar nog dat de hoogte van het collegegeld gelijk zou blijven.
Veel studenten gingen vervolgens de straat op tegen de beslissing. Vooral op de universiteit van Witwatersrand in Johannesburg is de situatie flink geëscaleerd. Bij protesten zijn daar 31 studenten opgepakt.
Nyiko Shikwambane (24) is net afgestudeerd en dj bij de universiteitsradio. Ze maakte de protesten mee van dichtbij. "Het ontspoorde hier toen de universiteit de deuren van de hoofdingang sloot voor protesterende studenten. Die studenten probeerden binnen te dringen en opeens stond de beveiliging voor hun neus."
Gesneuvelde ramen
De sfeer werd vervolgens grimmig. "De studenten gooiden stenen naar de beveiligers, die beschermd waren met helmen en schilden. De beveiligers gooiden daarna stenen naar de studenten, maar ook flitsgranaten. De studenten waren onbeschermd en een aantal van hen raakte gewond."
Ook het universiteitsgebouw moest eraan geloven. "Door het gooien met stenen sneuvelden veel ramen en de trappen zijn bezaaid met glas." Maar, zo vertelt Nyiko, "dingen kapot maken is niet het doel van de demonstranten. Dit was puur een gevolg van de situatie."
Het is niet zonder reden dat de beslissing zo veel ophef veroorzaakt. Genoeg studiegeld bij elkaar sprokkelen is moeilijk voor veel Zuid-Afrikaanse gezinnen. Het collegegeld in het land is relatief hoog. Nu al kan het oplopen tot zo'n 70.000 rand per jaar, omgerekend zo'n 4500 euro. Voor veel arme gezinnen is dat onbetaalbaar: die verdienen vaak maar 4000 euro per jaar.
Stella van Esch (20) studeert aan de universiteit van Stellenbosch, een half uur van Kaapstad. Zij merkt dat de ophef vooral groot is onder de zwarte studenten op haar universiteit. "Zij komen vaak uit lagere, armere milieus. Daardoor hakt een verhoging van het collegegeld er extra hard in. Daarnaast hebben zwarte studenten vaak het gevoel dat ze achtergesteld worden."
Op de Universiteit van Stellenbosch zitten relatief veel witte studenten. Daarom is de ophef daar minder groot dan in Johannesburg, waar de zwarte gemeenschap veel groter is. Toch merkt Stella ook de impact van de protesten op haar universiteit. "Een van de twee campussen hier is gesloten, omdat daar veel protesten waren. Op de andere campus gaat alles door. Officieel dan, veel studenten horen daar alsnog dat de colleges afgelast worden."
Derde wereldland
Hoewel de protesten over het hele land leven, steunen niet alle studenten de actie, vertelt Stella. "Sommige studenten zeggen: Zuid-Afrika is een derde wereldland, gratis studeren is hier echt niet mogelijk." Ook worden sommige studenten gehinderd door de protesten. "De actiegroep hier in Stellenbosch sloot zichzelf op in de bibliotheek, waardoor de andere studenten niet meer konden studeren. Dat roept negatieve reacties op."
Dat de acties niet door alle studenten ondersteund worden, is ook te lezen op Twitter. Daar beklagen veel Zuid-Afrikaanse studenten zich over het geweld dat gebruikt werd tijdens de protestacties.
De protesten zijn nog lang niet voorbij, volgens Nyiko. "Dit is nog maar het begin. Morgen protesteren de studenten in Johannesburg opnieuw."