Zware straffen in ontuchtzaken vrijwel nooit opgelegd

In ontuchtzaken worden de maximale gevangenisstraffen van zes tot twaalf jaar vrijwel nooit opgelegd. Bijna de helft van de volwassen daders krijgt geen celstraf, maar een voorwaardelijke straf of een taakstraf. Vaak is onduidelijk waarom.

Dat stelt de Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld Tegen Kinderen, Corinne Dettmeijer in een rapport. Ze vindt dat rechters bij ontuchtzaken duidelijker moeten uitleggen hoe zij tot hun straf zijn gekomen.

Voor zowel daders als slachtoffers moet het begrijpelijk zijn waarom een straf wordt opgelegd. Dit zou er ook toe moeten leiden dat straffen minder van elkaar verschillen.

Rechters veroordelen jaarlijks ruim 300 daders voor het plegen van zogenoemde 'hands-on ontucht'. Dat zijn zedendelicten waarbij sprake is van lichamelijk contact tussen dader en het kind zonder dat daarbij geweld of dwang wordt uitgeoefend.

Onduidelijke motivering

De rechter noemt allerlei factoren in zijn strafmotivering, maar uit onderzoek van de rapporteur (.pdf) blijkt dat er vaak niet wordt uitgelegd hoe deze factoren meespelen in de strafmaat. "Soms krijgt een dader die niet gemotiveerd is voor een therapie toch een behandeling opgelegd. Een andere keer weer niet", ziet Dettmeijer.

"Soms is de hoge leeftijd van de dader een reden voor een lagere straf, soms niet. Dit maakt de consequenties van het misbruik onduidelijk voor slachtoffers en daders."

Die laatste constatering lijkt opmerkelijk, maar daar is volgens Dettmeijer een verklaring voor. "Je ziet dat het Openbaar Ministerie bij misbruik van meisjes over het algemeen een hogere straf eist dan bij misbruik van jongens. Ze worden mogelijk eerder als kwetsbaarder slachtoffer gezien. De rechter lijkt dat effect te neutraliseren door een hogere straf op te leggen als er één of meer jongens misbruikt zijn", legt ze uit.

Duur en familieband

Dettmeijer vindt het opmerkelijk dat een aantal andere belangrijke factoren géén rol lijken te spelen bij het bepalen van de hoogte van de straf. "Het aantal slachtoffers en de duur van het misbruik bijvoorbeeld."

Ook een strafblad en een eventuele familieband lijkt niet tot strafverhoging te leiden. "Als de dader eerder voor een zedendelict is veroordeeld dan zou je verwachten dat dit een langere gevangenisstraf oplevert. Ook zou je verwachten dat het strafverzwarend is als de dader bijvoorbeeld een ouder is. Omdat het slachtoffer dan aan zijn of haar zorg is toevertrouwd."

Dettmeijer hoopt dat rechters aan de hand van dit rapport zullen reflecteren op hun uitspraken.