In 1883 ging eerste bedevaarttrein naar Lourdes, vandaag de laatste
Het avondgebed dat via de krakende intercom door de trein klinkt terwijl de zon zakt boven Frankrijk: pelgrims die vandaag op de bedevaarttrein naar Lourdes stappen beleven het voor de laatste keer. In 1883 vertrok de eerste Nederlandse trein naar Lourdes, vanmiddag vertrekt vanuit Maastricht de laatste.
Lourdes, aan de voet van de Franse Pyreneeën, dankt zijn roem aan de Mariaverschijningen die er zouden hebben plaatsgevonden. In 1858 zou de jonge Bernadette Soubirous er achttien keer Maria hebben gezien. Ruim anderhalve eeuw later trekt het stadje nog altijd miljoenen pelgrims per jaar.
- Maker onbekend
Foto van de Lourdestrein aan het begin van de twintigste eeuw - Maker onbekend
Foto van de Lourdestrein aan het begin van de twintigste eeuw - Mark Buijs
In het ambulancerijtuig worden zieke pelgrims liggend vervoerd - Mark Buijs
Vrijwilligers drinken ’s avonds een biertje in hun coupé - Mark Buijs
Als de reizigers de witte kerktoren zien weten ze dat Lourdes nadert
Vanuit Nederland reizen die pelgrims traditioneel per trein. Die deed er aan het begin van de twintigste eeuw nog zo'n drie dagen over om in Lourdes te komen, tegenwoordig gaat dat in een kleine 24 uur. Terwijl de reizigers in hun coupés de rozenkrans bidden of een kaartje leggen, schommelen vrijwilligers met grote tanks op hun rug de trein door om iedereen van koffie te voorzien.
Zieken en gehandicapten worden in de trein liggend vervoerd. In een speciaal ambulancerijtuig liggen ze met twee personen boven elkaar in een soort stapelbedden, onderweg begeleid door artsen en verpleegkundigen.
Door die lange treinreis kun je naar Lourdes toe groeien, dat geeft wat extra's.
Maar de tijden veranderen. De treinen zijn verouderd. Het complexe Franse spoorboekje biedt steeds minder plaats voor extra treinen. Bedevaarten zijn in een tijd van teruglopend kerkbezoek geen groeimarkt meer.
Bovendien zijn er comfortabele alternatieven voor de trein. Met het vliegtuig duurt de reis naar Lourdes nog maar twee uur. En sinds kort bestaan er touringcars waarin zieken comfortabeler vervoerd kunnen worden dan in de stapelbedden in de trein. De laatste Nederlandse trein betekent dan ook geenszins de laatste Nederlandse bedevaart naar Lourdes.
- Kees van Dam/NOS
Vanuit Maastricht vertrekt de laatste trein naar Lourdes,... - Kees van Dam/NOS
...de bedevaartsplaats waar in 1858 Maria zou zijn gezien - Kees van Dam/NOS
Het materieel van de trein is verouderd - Kees van Dam/NOS
Het Franse spoorwegnet is te druk - Kees van Dam/NOS
En de belangstelling voor de treinreizen neemt af
Toch stemt het afscheid van de Lourdestrein de bedevaartgangers die ermee gereisd hebben een tikje weemoedig. Veel vrijwilligers die meegaan op de bedevaarten hebben er altijd bewust voor gekozen om met de trein te gaan. "De trein heeft iets extra's", vertelt er één. "Lourdes is zo anders dan de wereld thuis, daar moet je naartoe groeien. Die 24 uur in de trein helpen je daarbij."
Een ander zegt: "Tijdens de reis werk je keihard met mensen die je die dag voor het eerst van je leven ziet en 's avonds drink je een biertje met elkaar. Als je dan in Lourdes aankomt is de bedevaart eigenlijk al geslaagd."