Van sigaretten, telefoons en drugs is wel bekend dat gevangenen het gebruiken als ruilmiddel. Maar door slechte leefomstandigheden is er in Amerikaanse gevangenissen ook een enorme behoefte aan voedsel. Gevangenen gebruiken daarom massaal noedels als ruilmiddel: goedkoop, lang houdbaar, maar vooral erg voedzaam.
Wij spraken Nederlanders die de Amerikaanse gevangenis van binnen zagen en vroegen hen of het daar inderdaad zo slecht gesteld is met het eten.
"Voedsel is er gewoon heel weinig en het is heel slecht", zegt Femke Kaulingfreks. Zij doet onderzoek naar gevangenen en gaf vorig jaar les in staatsgevangenis San Quentin in Californië. Ze trof ook daar gevangenen aan die aan extra eten proberen te komen.
Noedels kosten natuurlijk geen drol.
Volgens ex-gevangene Victor Brands waren noedels altijd al populair. Victor zat van 2001 tot 2004 vast in een Amerikaanse gevangenis voor poging tot witwassen. "Noedels kosten natuurlijk helemaal geen drol. Maar het was toentertijd geen actief betaalmiddel, we aten het gewoon op. Als er Menudo (een Mexicaanse soep met maag van een rund) op het menu stond, waren de noedels standaard uitverkocht."
"Maar ik kan me heel goed voorstellen dat gevangenen dit nu gebruiken als betaalmiddel", zegt Victor. "Sommige gevangenen hebben mensen aan de buitenkant die hen kunnen helpen met geld, maar anderen niet. Die zijn alleen maar aangewezen op de handel en wandel in de gevangenis."
'Iedere gevangene krijgt hetzelfde prutje'
"Familie en vrienden van gevangenen nemen grote risico's door vers voedsel mee naar binnen te nemen als ze op bezoek gaan", zegt Femke. "Dat geeft wel aan dat de basisvoorzieningen heel slecht zijn."
"Als je daar als gevangene mee gesnapt wordt, loop je het risico op strafvermeerdering", legt Femke uit. Volgens haar zijn gevangenen nog het beste af in staatsgevangenissen, want daar wordt door de lokale regering bepaald wat voor basisbehoeften de gevangenen moeten krijgen. "San Quentin is lang niet de ergste."
Femke hoorde tijdens haar werk van een andere vrijwilligster, die een speciale band opbouwde met één van de studenten, een man van midden dertig. "Hij was chronisch ziek. Maar je krijgt niet beter te eten in de gevangenis als je ziek bent; je krijgt dezelfde prut in een bakje."
"Die vrijwilligster was zo met hem begaan dat ze verse groenten, zoals tomaten, ging smokkelen", vertelt Femke. "En dat mag absoluut niet. Die vrijwilligster is gepakt en haar is de toegang tot de gevangenis ontzegd."
Het verbaast Femke niet dat noedels als ruilmiddel worden gebruikt. Ze benadrukt bovendien dat gangs een belangrijke rol spelen in het ruilen van spullen en eten in de gevangenis: "Lidmaatschap van een gang is bijna een soort overlevingsstrategie, ook als er gebrek is aan eten. Gangs maken bijvoorbeeld onderling afspraken met de keuken."