Gemeenten nog niet streng met taalregels voor bijstand
Bijna alle gemeenten toetsen inmiddels het taalniveau van bijstandsgerechtigden, maar bijna geen enkele bijstandsgerechtigde die niet voldoet aan de taaleisen wordt gekort op zijn uitkering. Ook verschilt het sterk hoeveel moeite gemeenten doen om het taalniveau te controleren, blijkt uit een enquête van de NOS waaraan 170 gemeenten meededen.
Sinds begin dit jaar bepaalt de wet dat het taalniveau van nieuwkomers in de bijstand getoetst wordt en sinds 1 juli geldt dit ook voor mensen die al langer bijstand krijgen. Wie het taalniveau van een 12-jarige niet haalt, moet aan de bak om de taal te leren. En wie dat niet doet, kan worden gekort op de bijstand en na een jaar zelfs de bijstand verliezen. Het idee daarachter is dat een goede taalbeheersing de kansen op werk vergroot.
Veel gemeenten vinden dat de nieuwe regels weinig toevoegen, omdat ze toch al werken aan een betere beheersing van het Nederlands. Ongeveer een derde ziet het nut ervan helemaal niet. Bovendien is er vaak geen extra geld beschikbaar voor bijvoorbeeld een taalcursus.
Veel werk voor gemeenten
In Rotterdam is de groep die niet voldoet aan de taaleisen het grootst; van de 3200 Rotterdammers die dit jaar een uitkering aanvroegen, konden er meer dan 1200 geen document overleggen waaruit bleek dat ze voldoen aan de taaleisen. Al die mensen worden nu getoetst. Rotterdam verwacht nog zeker 2,5 jaar nodig te hebben om alle ruim 39.000 uitkeringsgerechtigden te toetsen. Ook andere gemeenten melden dat ze nog veel werk te verzetten hebben.
Hoe ver gemeenten zijn met het controleren van het taalniveau van alle uitkeringsgerechtigden, verschilt enorm: een enkele gemeente heeft iedereen al gezien, andere hebben alleen de nieuwe instromers beoordeeld. Soms wordt er op vaste contactmomenten gekeken naar het taalniveau en in andere gemeenten worden alle mensen uitgenodigd.
Moeilijk uitvoerbaar
Gemeenten zeggen dat ze de wet wel uitvoeren, maar lijken er geen haast mee te maken. Ze noemen de wet moeilijk uitvoerbaar en "een extra belasting op een al complexe taak om mensen aan het werk te krijgen".
Slechts twee gemeenten zeggen openlijk dat ze de nieuwe regels niet gaan uitvoeren, omdat ze met hun eigen aanpak meer succes boeken. Ze geloven niet dat het korten op de bijstand helpt.