Indië-herdenking: ik dacht dat ik de ochtend niet zou halen

Bij het Indisch Monument in Den Haag wordt vanmiddag herdacht dat Japan op 15 augustus 1945 capituleerde. Daarmee kwam een einde aan de oorlog in Zuidoost-Azië en aan de Tweede Wereldoorlog.

Tijdens de herdenking wordt de Indische klok geluid. Daarnaast zijn er toespraken van onder anderen kunsthandelaar Frans Leidelmeijer, die in 1942 in Bandoeng is geboren. De herdenking eindigt met kransleggingen door onder anderen premier Rutte.

De Indië-herdenking is vanaf 12.15 uur rechtstreeks te volgen op NPO 1. Vanavond is er een uitgebreide terugblik op NPO 2.

Te gast in de avonduitzending is Simone Berger, auteur van Istori Kita, jouw familiegeschiedenis. Met dit uitgebreide boek met daarin foto’s, vragen en verhalen over de bezetting van Indië wil ze het delen van (oorlogs)herinneringen makkelijker maken.

Dat praten over het oorlogsverleden moeilijk is, ontdekt ook Chris de Ceuninck. Hij vindt na het overlijden van zijn ouders in hun huis een doos vol spullen uit de oorlogstijd en ontdekt wat zij mee hebben gemaakt.

Brieven

In 1942 capituleert Nederland en is de bezetting van Indië door Japan een feit. De ouders van Chris zijn tien maanden getrouwd en hebben net een dochtertje gekregen als ze uit elkaar moeten. Zijn vader verdwijnt als krijgsgevangene in verschillende kampen. Zijn moeder en zijn zusje gaan ook naar een jappenkamp.

In de doos vindt Chris een aantal brieven die zijn ouders aan elkaar hebben geschreven in de oorlog. "Mijn liefste, ik leef tussen hoop en vrees, dag in, dag uit. Oh, een brief van je eigen hand te ontvangen, wat een zaligheid zal dat zijn. En dan eindelijk verenigd", leest hij.

Krijgsgevangenen

De vader van Chris moet in april 1943 aan boord van een schip met onbekende bestemming. "Ik had het ongeluk in de onderste hokken terecht te komen. Hokken met een hoogte van 80 centimeter, een breedte van 40 centimeter en een lengte van 140 centimeter. Het was pikdonker en er was geen verse lucht. De eerste nacht dacht ik dat ik de ochtend niet zou halen."

Wanneer ze op de volgende bestemming aankomen, is de helft van de gevangenen ziek. "Ik heb mensen zien sterven zoals ik hoop dat er nooit een beest zal sterven", schrijft zijn vader.

Aanval

Daarna volgt een reis naar Vietnam en Cambodja. 's Nachts lijkt het alsof er een reus met een hamer op het schip bonkt. Iemand die is gaan kijken, ziet het ene na het andere schip ontploffen. Op het schip waar Chris' vader zit, is het doodstil. Iedereen denkt dat het schip elk moment uit elkaar kan spatten. Maar na een half uur is het doodstil en drijven ze nog. Het is het enige transportschip dat overblijft na een aanval van de Amerikanen, die denken dat het om Japanse troepen gaat.

Chris’ vader, zijn moeder en zijn zusje overleven de oorlog. Na de capitulatie van Japan in 1945 wacht de vader op een teken van zijn dierbare. Hij is 3,5 jaar dwangarbeider geweest. Als hij met zijn vrouw en dochter wordt herenigd, is hij van deze twee mensen vervreemd. Het verhaal van Chris is te zien in de avonduitzending van de NOS.