De zomer mag in Nederland dan te wensen over laten, de aarde stevent dit jaar opnieuw af op een warmterecord. Ook 2015 en 2014 waren al recordwarm. Vorige maand werd in Koeweit een nieuw hitterecord gemeten: daar gaf de thermometer 54 graden aan. Grote delen van het Midden-Oosten en Noord-Afrika worden getroffen door extreme hitte.
Het zijn geen toevallige uitschieters, stelt de organisatie Bits of Science, een platform van wetenschapsjournalisten dat sinds 2010 bestaat. De recordjaren zijn een voorproefje van een warmere toekomst. Zelfs als de CO2-uitstoot vanaf nu niet meer stijgt, dan nog zal de temperatuur blijven toenemen.
Een deel van de opwarming als gevolg van de CO2-uitstoot zit namelijk verstopt. Vooral de oceanen zorgen ervoor dat de opwarming minder snel gaat door de extra warmte die de CO2-uitstoot veroorzaakt op te nemen. Het grootste deel van deze extra opwarming komt binnen enkele decennia tot een eeuw vrij. De schattingen van deze extra opwarming lopen uiteen van 0,3 tot 0,7 graden.
Bits of Science stelt dat het vertragende effect te weinig bekend is bij het publiek en de politiek. "Iedereen kijkt nu naar de hoge temperaturen, naar ondergelopen kelders en naar smeltende ijskappen. Wij zeggen: dat is ook opmerkelijk, maar bedenk dat er nog veel meer bijkomt", zegt Rolf Schuttenhelm van Bits of Science. "Tenzij we erin slagen de CO2-concentratie daadwerkelijk te verlagen."
KNMI
Het KNMI zegt in een reactie dat dit vertragende effect van de CO2-uitstoot inderdaad bestaat, maar dat nog erg onzeker is hoe groot het is. Het na-ijleffect komt niet alleen doordat de warmte de oceaan in zakt, maar ook door de ijskappen.
"Als bijvoorbeeld de ijskappen van Groenland en Antarctica verder smelten, dan is er minder ijs dat zonnestraling terug kan kaatsen. Dat op zichzelf heeft ook een extra opwarmend effect, er wordt dan immers meer zonne-energie opgenomen door de aarde en dat versterkt de opwarming”, zegt Rob van Dorland van het KNMI.
Onomkeerbaar
Ook komt er een moment dat het smelten van de Groenlandse ijskap onomkeerbaar wordt. Als dat moment eenmaal bereikt is, zullen maatregelen die de CO2-uitstoot beperken de opwarming niet meer tegengaan. Hooguit zullen ze de opwarming vertragen.
"Maar onbekend is wanneer het moment precies bereikt wordt, dat het smelten onomkeerbaar wordt. De klimaatwetenschap denkt bij ergens tussen 1,5 en 3 graden opwarming", zegt Van Dorland. Overigens zal het ook dan nog wel millennia duren voordat de hele ijskap van Groenland verdwenen is en daarmee de opwarming een extra zetje geeft.
