Wachten op echte bomscanners bij checkpoints Irak

Ook vandaag is de omgeving van Bagdad getroffen door een dodelijke aanslag met een autobom. Dit keer zijn er zeker 14 doden en 41 gewonden. De aanslagen, die tegenwoordig op bijna dagelijkse basis worden gepleegd, brengen de Iraakse premier Abadi in een steeds lastiger parket.

Wat niet helpt, is dat de voertuigcontroles bij de checkpoints weinig voorstellen. De meeste controleposten hebben niet de beschikking over een scanapparaat dat bommen kan detecteren.

Lang maakte Irak gebruik van detectoren van Britse makelij, maar enkele jaren geleden bleek dat die niet werkten. Toch bleef de Iraakse overheid ze gebruiken. Tot begin vorige maand, na een extreem bloedige aanslag in Bagdad. Abadi was het beu en verbood de ondeugdelijke scanners. Er zijn wel nieuwe, maar vanwege onenigheid binnen de overheid liggen die voorlopig in de kast.

Truffels

Over de gewraakte ‘oude’ scanners is veel te doen geweest. De Britse handelaar James McCormick had er een mooi reclamepraatje bij: ze konden op een afstand van een kilometer uiteenlopende zaken als golfballen, truffels, wapens en bommen detecteren. Op dat laatste sloeg de Iraakse overheid aan, ondanks waarschuwingen van onder meer Amerikaanse inlichtingendiensten. Het land spendeerde bijna 60 miljoen dollar aan de detectoren.

In 2010 kwam na onderzoek van onder meer de BBC aan het licht dat de apparaten niet deugden. McCormick werd opgepakt en in 2013 veroordeeld tot tien jaar cel. Een hoge Iraakse ambtenaar die was omgekocht, kreeg vier jaar cel.

Corruptie

De scanners bleven echter gewoon in gebruik, volgens waarnemers vanwege de wijdverbreide corruptie binnen de overheid. Het heeft ertoe geleid dat de controles bij de checkpoints de afgelopen jaren nauwelijks zin hadden. Experts hebben berekend dat de minibus waarmee de aanslag van begin vorige maand werd gepleegd, op weg naar Bagdad zeker zes keer gecontroleerd moet zijn, waarschijnlijk met de slechte scanners.

Het verbod dat Abadi nu heeft afgekondigd, is volgens waarnemers geen oplossing voor het acute probleem. Bijna zeventig voertuigen met nieuwe, betere apparatuur staan in garages van het ministerie van Binnenlandse Zaken.

De nieuwe apparatuur wordt niet ingezet omdat het leger en de politie in Bagdad zijn verwikkeld in een strijd om de macht. Ze ruziën over wie het voor het zeggen moet krijgen op veiligheidsgebied. De onenigheid is een van de redenen dat minister Ghabban van Binnenlandse Zaken ontslag heeft genomen.

Woede

Gevolg is dat voertuigen bij checkpoints de afgelopen tijd slechts mondjesmaat aan de kant worden gezet. Militairen laten de meeste voertuigen gewoon passeren.

Intussen groeit de woede onder de bevolking. Het persbureau AP sprak de vader van een slachtoffer van een van de recente aanslagen. Hij is zijn vertrouwen in de "door en door corrupte" overheid volledig kwijt. "Deze regering zal nooit voor veiligheid kunnen zorgen. Niet in Bagdad en niet elders in Irak."