Meer dan 60.000 militairen, politiemensen, rechters, ambtenaren en leraren zijn sinds de couppoging vorige week in Turkije geschorst. Ruim 10.000 personen zijn opgepakt, zo'n 4000 van hen zitten in voorlopige hechtenis. De anderen wachten nog op een aanklacht. Is er wel genoeg plek voor ze in de nu al overvolle Turkse gevangenissen?
"Het aantal arrestaties van de afgelopen dagen is ongekend groot", zegt Turkije-deskundige Andrew Gardner van Amnesty International. Hij volgt de ontwikkelingen op de voet. "Het is ontzettend moeilijk om goede informatie te krijgen, want veel arrestanten worden 'incommunicado' vastgehouden. Dat betekent dat ze geen contact kunnen krijgen met advocaten of familieleden."
Dat is volgens Gardner in strijd met de Turkse wet en het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens (EVRM). Volgens de Turkse wet mogen burgers niet langer dan vier dagen worden vastgehouden zonder aanklacht. Maar in Turkije is voorlopig de noodtoestand van kracht, waardoor president Erdogan vergaande bevoegdheden krijgt om zijn tegenstanders aan te pakken.
De Turkse vicepremier Mehmet Simsek liet weten dat de normale periode van het voorarrest wordt verlengd door de grote aantallen arrestanten.
De meeste gearresteerde militairen zitten vast op politiebureaus in grote steden, maar ook in alternatieve gebouwen zoals sportcentra en loodsen. Gardner maakt zich zorgen over hun veiligheid. "We krijgen berichten over martelpraktijken op het politiehoofdkantoor in Ankara. Er gaan foto's rond van mishandelde legerofficieren."
Waar arrestanten na hun veroordeling worden ondergebracht, is nog onduidelijk. In de overvolle Turkse detentiecentra is geen plek. "Het aantal gevangenen in Turkije is de laatste jaren enorm gegroeid, waardoor sommige gevangenissen vol zitten", zegt onderzoeker van het Turkse Centrum voor Gevangenisstudies Eva Tanz.
Volgens het Institute for Criminal Policy Research is het aantal gevangenen gestegen van 70 duizend in 2006 naar 187 duizend in april dit jaar. "Maar recent zijn er veel nieuwe complexen bijgebouwd", laat Tanz weten. "We hebben beleidsplannen van het Turkse ministerie van Justitie mogen inzien. Daaruit blijkt dat tussen 2014 en 2017 199 nieuwe complexen worden gebouwd, met capaciteit voor 118.000 gevangenen."
Tanz zegt dat de laatste jaren veel kleine gevangenissen zijn gesloten om plaats te maken voor grotere complexen in campusstijl. "Dat zijn een soort gevangenisdorpen waar honderden tot duizenden gevangenen bij elkaar worden geplaatst." Maar of er al genoeg plek is voor de duizenden verdachten van de coup is nog gissen.
Doodstraf
De laatste dagen is ook gesproken over een herinvoering van de doodstraf, die Turkije sinds 2004 niet meer uitvoert. "Als het Turkse volk vindt dat de terroristen geëxecuteerd moeten worden, waarom zou ik ze dan jaren gevangenzetten en te eten geven", vroeg Erdogan zich af in een interview met CNN. De Turkse minister van Justitie vindt dat een herinvoering serieus moet worden overwogen.