To brexit or not to brexit: wat je moet weten

De Britse stembureaus zijn open. Tot 23.00 uur onze tijd mogen de Britten kiezen: een brexit (weg uit de EU), of een bremain (blijven in de EU). Volgens de peilingen wordt het een spannende race. Zeven vragen om je bij te praten over dit referendum.

Welke vraag krijgt de Britse kiezer voorgelegd?

Om de vraag zo neutraal mogelijk te formuleren is er lang over nagedacht en veel over gediscussieerd. Uiteindelijk is er dit uitgerold: zou het Verenigd Koninkrijk lid moeten blijven van de Europese Unie, of de Europese Unie moeten verlaten?

Er zijn twee antwoorden mogelijk: lid blijven van de Europese Unie. Of: de Europese Unie verlaten.

Is de uitslag bindend?

Formeel gaat het om een raadgevend referendum, waarvan de regering de uitslag naast zich neer kan leggen. Maar het is ondenkbaar dat premier Cameron de uitslag negeert, hij heeft al toegezegd dat hij die zal respecteren.

Is er een opkomstdrempel?

Nee, er is geen opkomstdrempel, zoals er bijvoorbeeld in Nederland wel was met het referendum over het associatieverdrag met Oekraïne. De helft plus één van de opgekomen kiezers wint de stemming, ongeacht het aantal. Overigens zal de vraag over een kiesdrempel niet echt spelen. Er staat zo veel op het spel, dat er een hoge opkomst wordt verwacht.

Waarom wordt dit referendum eigenlijk gehouden?

Het Verenigd Koninkrijk werd in 1973 lid van de EEG, de Europese Economische Gemeenschap, de voorloper van de EU. In 1975 werd er ook een referendum gehouden met de vraag of de Britten er toch niet uit wilden. Een grote meerderheid wilde toen lid blijven. Maar de verhouding met Europa bleef schuren.

Tijdens de verkiezingscampagne van vorig jaar, zegde de Conservatieve premier David Cameron een referendum toe over het lidmaatschap. Hij deed dat om de opkomst van UKIP, de UK Independence Party van Nigel Farage, te stuiten. Dat lukte. UKIP eindigde met een enkele zetel in het Lagerhuis, maar Cameron zat vast aan zijn belofte.

Welke argumenten werden er gebruikt door voor- en tegenstanders?

De woordenwisseling tussen voor- en tegenstanders van een brexit werd steeds harder. De voorstanders, met de Londense oud-burgemeester Boris Johnson als ongekroonde koning, vinden dat de Britse democratie is uitgehold door Brusselse regelgeving. Ook willen ze zelf bepalen wie zich in het land kan vestigen. Nu kan iedere EU-burger dat.

De tegenstanders van een brexit, onder leiding van premier Cameron, willen niet dat de banden met het Europese continent worden afgesneden. Ze vinden dat door de Europese samenwerking de nationale veiligheid en de economische groei beter zijn gewaarborgd.

Zal de moord op Jo Cox nog invloed hebben op de uitslag?

Inderdaad bleek uit de peilingen na de moord op Jo Cox dat het bij-de-EU-blijvenkamp licht was gestegen. Maar er zijn zo veel factoren die invloed hebben op de mening van de Brit, dat onmogelijk te zeggen is of die stijging alleen aan de moord op Cox was toe te schrijven.

Wanneer weten we de uitslag?

Donderdagavond om 23.00 uur onze tijd sluiten de stembureaus en begint het tellen. Er zullen dan ook peilingen worden gepubliceerd. Maar dat zijn niet de over het algemeen betrouwbare exitpolls, als kiezers bij het verlaten van het stembureau wordt gevraagd wat ze zojuist hebben gestemd. Het zijn peilingen die, net zoals de afgelopen tijd, overdag via telefoon en internet worden gehouden en die een vrij grote foutmarge hebben.

In de loop van morgenochtend wordt de uitslag verwacht.