Onregelmatigheden in Oostenrijk 'nog maar topje van de ijsberg'

Op 22 mei kozen de Oostenrijkers een nieuwe bondspresident, pas vandaag maakte de partij van de verliezer bekend dat ze de uitslag aanvecht. De rechts-populisten van de FPÖ hebben niet stilgezeten, ze hebben bewijsmateriaal verzameld om de rechters te overtuigen dat zowel het stemmen als het tellen niet volgens de regels is verlopen.

"In 94 van de 117 kiesdisctricten is de wet overtreden". zei partijleider Heinz-Christian Strache vanochtend op een persconferentie. Op sommige stembureaus werd al begonnen met het tellen voordat de vereiste getuigen aanwezig waren. Op andere bureaus mochten mensen helpen tellen die daar niet toe bevoegd waren.

Strache: "Als je dat hoort, ben je onthutst en valt je mond open van verbazing."

Drie gevallen zijn uitgebreid gedocumenteerd en aan het Constitutioneel Hof overgedragen, maar er is veel meer volgens Strache. "Op sommige plaatsen konden mensen jonger dan 16 jaar stemmen, mensen die geen Oostenrijks staatsburger zijn, er was een burgemeester die stembiljetten verscheurde en mensen die meer dan één keer konden stemmen. Dat schept niet bepaald vertrouwen in onze rechtstaat."

Volgens de jurist van de partij is dit nog maar "het topje van de ijsberg".

Een bizar geval is Waydhofen an der Ybbs, dat was al bekend voordat de FPÖ met zijn aanklacht kwam. Er mochten ruim 9.000 mensen stemmen, maar er werden 13.262 stemmen geteld - op de website van de Oostenrijkse regering verscheen daarom een opkomst in dat stadje van 146,9 procent.

Wat bleek de volgende dag? In plaats van de stemmen op de bureaus en de stemmen per post bij elkaar op te tellen, waren twee keer de stemmen van de stembureaus bij elkaar opgeteld. Het ministerie zou dat corrigeren en beloofde dat het geen invloed op de uitkomst zou hebben.

Maar bij het uiterst kleine verschil van 30.863 kan een aantal fouten bij elkaar misschien toch een verkeerde uitslag opleveren. De FPÖ rook al meteen haar kans, en kwam in de dagen na de verkiezingen al met beschuldigingen.

Vandaag was de uiterste datum om de uitslag officieel aan te vechten. Het resultaat is een dossier van 150 pagina's met meldingen die volgens de FPÖ vaak van individuele burgers komen. Er zijn verklaringen onder ede van wat mensen persoonlijk hebben meegemaakt en waargenomen.

De Groenen, de partij waarvan de winnaar Alexander van der Bellen jarenlang de leider was, reageerden onmiddellijk. Volgens hen is FPÖ-kandidaat Hofer gewoon "een slechte verliezer". Maar daar had FPÖ-leider Strache al rekening mee gehouden, hij zei op de persconferentie: "Wij zijn geen slechte verliezers, het gaat hier om de fundamenten van de democratie. Die moeten gegarandeerd zijn, dat is ook onze verantwoordelijkheid."

FPÖ-kandidaat Norbert Hofer rekent op succes. Hij verloor op 22 mei met 49,7 procent. De kans dat de uitslag nog in zijn voordeel omslaat acht hij "exorbitant hoog". Het gaat volgens hem om een half miljoen stemmen die verkeerd zijn uitgebracht of geteld.

Vier weken

Nu moet het Oostenrijks constitutioneel hof beslissen of het de klacht gegrond vindt, en zo ja of de hele verkiezingen opnieuw moeten worden gehouden. Het is ook mogelijk dat alleen in bepaalde plaatsen opnieuw gestemd of geteld moet worden.

Het hof heeft vier weken de tijd voor een oordeel, maar belooft iets sneller te zullen werken. Dan is het vonnis op tijd bekend voordat de nieuwe president wordt ingehuldigd. Dat gebeurt op 8 juli, als deze verkiezingsuitslag tenminste geldig is.