Opvallend nieuws uit de atletiekwereld: bij de marathon van Pyongyang zou vals zijn gespeeld, waardoor twee atleten uit Noord-Korea zich mogelijk onterecht hebben gekwalificeerd voor de Olympische Spelen in Rio.
Tenminste, dat beweert de Zuid-Afrikaanse atletencoach Dewald Steyn. De manager, die atleten uit verschillende Afrikaanse landen coacht, zag twee Noord-Koreaanse atleten als vierde en vijfde finishen terwijl die na 35 kilometer nog achter 'zijn' atleten liepen. De Koreanen zijn in dat tussenstuk nooit gepasseerd, zo zeggen de Afrikaanse atleten.
Steyn weet het zeker: de twee moeten na het 35-kilometerpunt een stuk hebben afgesneden. "Dit is net zo erg als dopinggebruik. Op deze manier hoor je niet op de Spelen te komen."
Stomme verbazing
Het is nogal een bewering. Hoe weet de Zuid-Afrikaanse coach dit zo zeker? Naar eigen zeggen heeft Dewald Steyn het immers niet zien gebeuren. Zijn zoon, die als assistent mee was naar Pyongyang, noteerde bij het waterpunt op 35 kilometer dat er zes Afrikaanse atleten in de top-10 liepen. De Zimbabwaanse lopers Cephas Pasipamire en Kelvin Pangiso kwamen daar als vierde en vijfde voorbij, met achter hen twee Noord-Koreaanse lopers.
Toen de Zimbabwanen na dik 42 kilometer bij de finishlijn kwamen, zagen zij tot hun stomme verbazing dat niet drie, maar vijf mannen stonden te wachten: op miraculeuze wijze waren de twee Noord-Koreanen hen ongezien gepasseerd.
'We zijn belazerd daar'
Doordat Ra Hyon-ho en Ri Kwang-bom volgens hun eindtijd onder de Olympische limiet van 2 uur en 19 minuten liepen, mogen ze nu meedoen aan de Olympische Spelen. Atletencoach Steyn zegt een klacht te gaan indienen bij marathonfederatie AIMS. Naar eigen zeggen niet om de Koreaanse lopers een oor aan te naaien, maar vooral vanwege het misgelopen prijzengeld (zo'n 5000 dollar).
Hoe de klacht ook uitpakt, Steyn verwacht niet ooit nog naar Noord-Korea te kunnen voor een marathon. "Ik heb in de afgelopen 11 jaar al 12 keer lopers in Noord-Korea gehad. Dit is de laatste keer geweest. Ik durf niet meer terug naar dat land omdat ik bang ben opgepakt te worden om wat ik heb gezegd. Daarbij vertik ik het ook om terug te gaan omdat ik het niet eens ben met de stand van zaken. We zijn belazerd daar."
Elektronisch chipsysteem
De marathon werd op 10 april gelopen, maar ondanks een elektronisch chipsysteem dat de tijden registreert werden er geen officiële resultaten en tijden bekendgemaakt. Pas na een maand aandringen kreeg Steyn (een deel van) de resultaten te zien. "Omdat mijn atleten bij de beste 9 zaten, kreeg ik alleen de top-9 te zien. Daar stonden ineens die twee Koreaanse atleten tussen. Daarnaast klopte de tijd van één van onze atleten niet - die klokte op zijn eigen horloge een hele andere tijd dan de officiële."
Volgens Steyn duidt alles erop dat het chipsysteem, al dan niet opzettelijk, niet gewerkt heeft. "Dat is gek, want andere jaren werkte het prima. Toen kreeg ik al binnen een week de officiële uitslagen van de hele marathon. Dit jaar kon er alleen voor het eerst voor de Olympische Spelen gekwalificeerd worden met het systeem. Misschien dat dat heeft meegespeeld."
Van het parcours af door volgwagen
Er gebeurden meer vreemde dingen tijdens de marathon, die ook een spectaculaire finish kende. De Ethiopiër Ketema Bekele Negassa, die in de laatste meters aan kop ging, liep in het zicht van de finish het parcours af door een Noord-Koreaanse volgauto. Steyn vermoedt ook hier opzet. "Die volgauto ging links het stadion in, waar hij eigenlijk naar rechts had moeten gaan. Ons protest bij de koersleiding werd na de marathon weggelachen."
Negassa, met een voorsprong van zo'n 30 meter, zag de Noord-Koreaan Pak Chol-gwang de andere kant op lopen en uiteindelijk de race winnen. Na de finish is de Ethiopiër ontroostbaar.
Sport steeds belangrijker in Noord-Korea
Korea-kenner Koen de Ceuster, verbonden aan de Universiteit Leiden, wil niet speculeren over of het regime tot vals spelen in staat is. Sport wordt wel steeds belangrijker in Noord-Korea, zo zegt hij. "Het is voor het regime van Kim Jong-un belangrijk om Noord-Koreaanse atleten te laten schitteren op eigen bodem. Ook deelname aan de Olympische Spelen staat goed."
Volgens De Ceuster wordt er vanuit de overheid steeds meer ingezet op sport. "Er wordt steeds meer over sport bericht in de Noord-Koreaanse media. Ook kregen journalisten van buiten laatst de voetbalacademie en de Noord-Koreaanse taekwondo-school te zien. Dat was onder Kim Jong-il niet het geval."