Saudische kroonprins wil hervormen, maar gaat dat lukken?

De Saudische kroonprins Mohammed wil dat zijn land binnen vier jaar niet meer afhankelijk is van de olie-inkomsten. "Volstrekt onhaalbaar", noemt analist Jos Versteeg van Theodoor Gilissen het plan Vision 2030 dat is goedgekeurd door het Saudische kabinet.

In Vision 2030 staan grote economische hervormingsplannen van de kroonprins. Mohammed wil dat de economie van Saudi-Arabië zich gaat richten op defensie, mijnbouw en technologie om minder afhankelijk van de olieproductie te worden. Zo moet er jaarlijks 100 miljard dollar aan inkomsten binnenstromen die niet aan de olie gerelateerd zijn.

Versteeg zei in het NOS Radio 1 Journaal dat het opbouwen van een volledig nieuwe industrie een langdurig proces is. Het compleet vanaf de grond opbouwen van bijvoorbeeld een nieuwe defensie-industrie zal tientallen jaren duren. Momenteel is de Saudische economie bijna geheel afhankelijk van olie: vorig jaar kwam 90 procent van de inkomsten nog van de olieproductie.

Volgens de plannen zal Saudi-Arabië overigens niet minder olie gaan produceren. De kroonprins gaf aan dat het land het marktaandeel wil behouden. Hierdoor zullen de plannen waarschijnlijk geen invloed hebben op de internationale olieprijs.

Positie van de vrouw

Volgens Midden-Oostendeskundige Bertus Hendriks (Instituut Clingendael) lijken deze plannen inderdaad buitengewoon ambitieus. Ze zijn voor Saudi-Arabië revolutionair te noemen, zegt hij. De kroonprins kondigde namelijk ook hervormingen aan in het onderwijs. "Nu leert iedereen wel de Koran uit zijn hoofd, maar de vaardigheden die je nodig hebt om een moderne economie te kunnen runnen, blijven ontzettend achter in het land."

Ook de positie van de vrouw moet volgens Vision 2030 economisch verbeteren, maar concrete veranderingen worden niet genoemd. Het verbod voor vrouwen op het besturen van een auto blijft bijvoorbeeld gewoon gelden.

Het is nog niet zeker of kroonprins Mohammed zijn plannen daadwerkelijk kan uitvoeren. In Saudi-Arabië zijn er veel prinsen die strijden om de troonopvolging en Mohammed zien als een concurrent. Hij is volgens Hendriks een ambitieuze jongeman die zichzelf met dit plan internationaal op de kaart wil zetten.

Maar er zijn veel religieuze conservatieve politici die helemaal niet zitten te wachten op een grotere rol voor de vrouw of het veranderen van het onderwijssysteem. "Het zal heel spannend worden", zegt Hendriks. "Mohammed presenteert zich als de hervormer, maar er zijn tegenkrachten. Zowel aan de religieuze kant als aan de kant van concurrerende prinsen."

Hendriks voegt hier nog aan toe: "Als je kijkt naar het verleden zijn veel ambitieuze plannen nooit gerealiseerd, om het maar zacht uit te drukken".