Als je aan eenzaamheid denkt, denk je waarschijnlijk eerder aan opa's en oma's in een verzorgingstehuis dan aan jongeren. Toch is het ook onder deze laatste groep een groot probleem, zélfs bij jonge mensen met veel vrienden.
En dat was voor Gerine Lodder van de Radboud Universiteit Nijmegen aanleiding om onderzoek te doen naar eenzaamheid bij jongeren. Zij promoveert volgende week op dit onderwerp.
Het klinkt misschien gek, sociale contacten hebben en je toch alleen voelen. Maar Gerine kan het verklaren. "Bij deze jongeren vormen niet de sociale vaardigheden het probleem, zoals bij veel eenzame mensen, maar hun eigen perceptie. Ze onderschatten bijvoorbeeld de kwaliteit van hun vriendschappen."
Danseres en presentatrice Anna-Alicia Sklias (29), onder meer bekend van So You Think You Can Dance, is zo iemand met een groot sociaal netwerk én eenzaamheidsklachten. Net als hbo-studente Sherefa Yorks (19).
"Ik heb er al van kinds af aan last van", vertelt Anna-Alicia. "Ik begon al heel jong aan mijn danscarrière. Mijn vriendinnetjes op school begrepen dat niet zo goed. En mijn dansvriendinnetjes bleef ik toch als concurrenten zien, waardoor ik me alleen voelde."
Hij begreep niet echt waarom ik me alleen voelde, omdat ik wel genoeg sociale contacten had.
Tijdens haar eindexamenjaar overleed haar vader. "Ik ben toen naar de decaan gegaan om over mijn eenzaamheid te praten. Hij begreep niet echt waarom ik me alleen voelde, omdat ik wel genoeg sociale contacten had. Het bleef uiteindelijk ook maar bij één gesprek."
Je zou denken dat Anna-Alicia, nu ze is doorgebroken in de dans- en televisiewereld, niet meer zo eenzaam is als vroeger. Toch is dat volgens haar een misverstand. "Ik heb dan wel veel nieuwe mensen leren kennen, het blijven oppervlakkige relaties. Je moet je toch altijd tegenover iedereen blijven bewijzen in dit wereldje. En er is veel concurrentie."
Anna-Alicia denkt dat eenzaamheid onder jongeren niet geaccepteerd is, "ook al is het een hele menselijke emotie". "Want als je eenzaam bent, dan ben je niet populair of leuk genoeg. En iedereen probeert z'n leven zo mooi mogelijk te laten zien, vooral op sociale media."
Ook Sherefa ziet oppervlakkige relaties als een oorzaak van eenzaamheid. "Als ik naar mijn vriendinnen van de middelbare school kijk, denk ik dat onze interesses en levensstijl te veel verschillen. Door dat besef voel ik mij alleen."
"Dit zien we ook terug bij de jongeren die wij onderzocht hebben", zegt Gerine. "Van buitenaf kun je niet altijd beoordelen of iemand eenzaam is. Waar het om gaat, is hoe tevreden of ontevreden jongeren zelf zijn met hun sociale relaties."
Wat Sherefa helpt om haar eenzame gevoel te verminderen? "Een psycholoog heeft mij geleerd dat ik niet te lang bij dat negatieve gevoel stil moet staan. Nu probeer ik elke dag als ik opsta nieuwe doelen voor mijzelf te stellen. En ik schrijf liedjes en gedichten waar ik mijn gevoel in kwijt kan."
Anna-Alicia probeert als ervaringsdeskundige jonge meisjes als Sherefa te helpen. "Ik ben boegbeeld van Our Life Project. Dit is een YouTube-kanaal waar tienermeisjes voor vloggen, om eenzaamheid onder jongeren bespreekbaar te maken."
Of zoiets helpt? "Dat weet ik niet", zegt onderzoekster Gerine. "Maar het is in ieder geval een stap in de goede richting om het taboe te doorbreken."