Bijzonder oorlogsdocument gevonden in Rotterdam
Na meer dan 70 jaar is het document teruggevonden waarin de Duitse bezetter om de overgave van de stad Rotterdam vraagt en waarop de Nederlandse commandant in Rotterdam de capitulatie heeft getekend. Het handgeschreven papier werd teruggevonden in de kaft van het Kriegstagebuch 1, het dagboek waarin de leiding van de Duitse troepen die Rotterdam aanvielen verslag deden van hun activiteiten.
Een handelaar bood het onlangs te koop aan op een Duitse internetveiling. Tot nu toe werd ervan uitgegaan dat het document verloren was gegaan in de oorlog.
Historicus Gerard Groeneveld stuitte bij toeval op de documenten bij zijn zoektocht naar unieke foto’s uit de oorlogsjaren. Hij realiseerde zich meteen dat hij iet bijzonders in handen had.
Duitse troepen waren in de meidagen van 1940 snel doorgestoten naar Rotterdam, maar ondervonden daar veel tegenstand. "Ze stelden een ultimatum om de Nederlanders op de knieën te dwingen en dreigden de stad binnen twee uur met de grond gelijk te maken", zegt Groeneveld. Zowel de burgemeester als de commandant van de Nederlandse troepen, kolonel Scharroo, ontving een exemplaar. Die documenten zijn bewaard gebleven in Nederlandse archieven.
Kolonel Scharroo nam geen genoegen met het ultimatum. "Hij schreef in het Duits terug dat hij niet op het verzoek kon ingaan omdat het niet was ondertekend en er naam noch rang onder stond." Een kapitein met een witte vlag bracht het papiertje naar de Duitsers. Op dat moment zijn de voorbereidingen voor het bombardement op de stad al in volle gang.
Als de Duitse generaal Schmidt het antwoord ontvangt, schrijft hij onder de tekst van Scharroo een nieuw ultimatum met zeven eisen. Hij beveelt directe overgave, het inleveren van de wapens en schrijft tot slot dat de Nederlanders binnen drie uur moeten antwoorden.
Schmidt geeft opdracht om het geplande bombardement uit te stellen vanwege de overgave-onderhandelingen. Rode lichtkogels moeten de piloten van de bommenwerpers van het Kampfgeschwader 54 duidelijk maken dat zij moeten omkeren. Slechts een deel van het eskader ziet dat en dumpt de bommen in de Hoeksche Waard. Het bombardement op Rotterdam is een feit.
Als de Nederlandse kapitein met het nieuwe ultimatum terugloopt, wordt hij overvallen door het geweld. Er ontstaat een inferno als 97.000 kilo aan brisantbommen neerkomen op een groot deel van de binnenstad. "Ze lopen tussen de brokstukken door naar kolonel Scharroo en snappen er niks van", zegt Groeneveld. "Ze zouden immers nog drie uur de tijd hebben."
Kolonel Scharroo en de Duitse legerleiding komen daarna samen in een bus om de capitulatie van Rotterdam te bezegelen. Onderaan het document met het ultimatum van Schmidt schrijft Scharroo Angenommen, zijn handtekening en de datum van 14 mei 1940.
"De Duitse commandant trok zelf ook een zuur gezicht en snapte de ontzetting aan Nederlandse zijde wel", zegt Groeneveld. "Ze hadden bij hun opmars ook alleen maar last van de puinhopen van het bombardement." Omdat de Duitsers met nieuwe bombardementen dreigden en de militaire situatie hopeloos was, tekende generaal Winkelman de volgende dag de capitulatie van alle Nederlandse troepen.
Het nu teruggevonden document met het ultimatum van Schmidt en de capitulatie van Scharroo staan afgebeeld in het boek Rotterdam Frontstad van Gerard Groeneveld. Het bevat ook veel uniek beeldmateriaal en persoonlijke verhalen over de meidagen. Het boek wordt vanmiddag aangeboden aan burgemeester Aboutaleb.
Groeneveld wil het bijzondere document wel verkopen. "Ik ben klaar met het boek en eigenlijk hoort het samen met de stafkaarten en de verslagen in bijvoorbeeld het Rijksmuseum", zegt de schrijver. "Als er belangstelling voor is, dan is het te koop."
Hoeveel het oorlogsdocument waard is, kan Groeneveld niet zeggen. “Ik heb zelf behoorlijk wat kosten moeten maken om het te kunnen bemachtigen."