Hoe Johan Cruijff bijna FC Utrecht overnam

De donderdag overleden Johan Cruijff wordt altijd in verband gebracht met Ajax, Barcelona en Feyenoord. Soms met zijn twee Amerikaanse clubs, de Los Angeles Aztecs en de Washington Diplomats, of de Spaanse club Levante. Het had weinig gescheeld of Cruijff had ook een hoofdstuk "FC Utrecht" aan zijn imposante loopbaan toegevoegd.

Bijna 28 jaar na dato kan Hans van Echtelt er wel om lachen. "Heb ik een keer een wereldprimeur, neemt niemand me serieus".

Van Echtelt, journalist bij het Utrechts Nieuwsblad, kan zijn oren niet geloven als hij eind maart 1988 na een oefenduel van FC Utrecht in vertrouwen wordt genomen door trainer Han Berger. Die vreest voor zijn baan en fluistert de journalist toe: Johan Cruijff wil de club overnemen.

Op donderdagavond bevestigt het kamp-Cruijff via voormalig KNVB-bestuurder Eric Vilé het verhaal. Een laatste belletje naar FC Utrecht-voorzitter Theo Aalbers, die de gesprekken niet ontkent, is het laatste zetje.

Het verhaal is rond. Een probleem: de primeur valt precies op vrijdag 1 april. "Heb ik weer...", denkt Van Echtelt.

"Op de redactie vonden ze mij een onnozele jongen", herinnert Van Echtelt zich. "We hebben wel betere grappen gehoord". Toch siert 'FC Cruijff' op 1 april de voorpagina van het Utrechts Dagblad.

Grootse plannen

Sinds zijn ontslag bij Ajax heeft Johan Cruijff even niets omhanden. Het zijn voormalig minister Pieter Winsemius en de jurist Eric Vilé, voormalig bestuurder bij de KNVB, die met het plan komen. Als clubs zich niet naar Cruijff willen voegen, waarom beginnen we dan niet zelf?

In het noodlijdende FC Utrecht zien zij de geschikte kandidaat voor overname. De centrale ligging, uitstraling en potentiële aanhang spreken aan. De troeven van Vilé en Winsemius bestaat bijvoorbeeld uit de Engelse krantenmagnaat Robert Maxwell, tevens eigenaar van de voetbalclubs Derby County en Oxford United. Ook wordt geschermd met topbedrijven als KLM en Heineken.

Samen zijn ze bereid om twintig miljoen gulden op tafel te leggen. Zolang Cruijff binnenboord blijft.

Theo Aalbers is in 1988 voorzitter van de plaatselijke FC. In februari is de oud-bankier voor het eerst gebeld door Eric Vilé, die zich heeft opgeworpen als zaakwaarnemer van Cruijff.

Nu schuifelt Aalbers gespannen naar de ingang van restaurant De Hoefslag in Bosch en Duin, bij Zeist "Ik kende de verhalen over Johan Cruijff. Dat hij een botte, eigenwijze man zou zijn. Nou, dat viel alleszins mee. Hij was vriendelijk en begreep mijn problemen naar de club en de achterban toe."

Aalbers heeft dan ook wat uit te leggen. Als hij instemt met de plannen verdwijnt FC Utrecht. Er wordt gesproken over FC Midden-Nederland met een stadion nabij Woerden. Maar tegelijk kent Aalbers de cijfers. Kan hij de twintig miljoen wel weigeren?

"Wij zijn beiden met wat huiswerk naar huis gegaan", vertelt Aalbers 28 jaar later. "Ik zou het bestuur polsen, maar ook informeren bij de gemeente Utrecht en de KNVB. Op dat moment was het bijvoorbeeld nog niet toegestaan om vreemd kapitaal aan te trekken. Johan zou met spelers gaan praten."

Cruijff en zijn onafscheidelijke assistent Tonnie Bruins Slot gaan voortvarend van start. Cruijff moet technisch directeur worden, met Bruins Slot, Wim Suurbier of Sjaak Swart als veldtrainers. Ze maken een schaduwlijst met versterkingen: een lijst met opvallend veel bekende namen.

Van de Utrechtse kern - het elftal dat in 1985 voor het eerst de KNVB-beker won, bestond vrijwel volledig uit lokale jongens - blijft niets over. Alleen de ongepolijste spits John van Loen komt voor in de basisplannen van Cruijff. Vijf andere spelers mogen blijven, de rest moet worden afgekocht.

"Het speelde voor ons maar heel even", vertelt Van Loen, die een jaar later verkocht zou worden aan Roda JC. "Wij deden er een beetje lacherig over, maar ik was natuurlijk een van de weinigen die mocht blijven. FC Cruijff, hoe bedenk je het?"

Op 14 april 1988, de dag die Cruijff als deadline heeft gesteld, blijkt dat het schaduwlijstje van Cruijff onhaalbaar is. De meeste liggen onder contract of zijn intussen vastgelegd door andere clubs.

Cruijff schakelt snel en tekent bij zijn grote liefde Barcelona. Aalbers ontvangt een telefoontje van Eric Vilé. De stekker gaat eruit.

Aalbers slaakt een zucht. Van verlichting en van spijt. Hij weet dat FC Utrecht dat seizoen opnieuw vier ton in de min zou komen. "Ik was er niet rouwig om, want het gaat toch om een echte volksclub. Maar ik heb ook geen nare smaak overgehouden aan de gesprekken met Cruijff. Het enige wat me écht is tegengevallen: dat hij niet zelf belde."