'Bach weet ons te raken', vier vragen over de Matthäus Passion

Het is een van de beroemdste composities van de wereld: de Matthäus Passion van Johann Sebastian Bach. Vier specialisten beantwoorden vier vragen over het stuk dat vandaag op Goede Vrijdag op verschillende plekken werd gespeeld en gezongen.

Waar gaat het stuk over?

"Het lijden van Jezus Christus staat centraal", zegt Radio 4-presentator Ab Nieuwdorp in het programma Nieuws en Co. "De Matthäus Passion begint bij het laatste avondmaal en eindigt bij zijn begrafenis. De teksten van het stuk komen letterlijk uit de bijbel. Ze staan in het Mattheüs-evangelie in het Nieuwe Testament."

Waarom raakt het ons zo?

"Een mens bezit snaren, maar die snaren kan je zelf niet bespelen. Iemand anders moet dat voor je doen", zegt liturgiewetenschapper en schrijver Ad de Keyzer.

"Bach kan die snaren bespelen als geen ander, hij weet mensen te raken en roept emoties op met zijn composities. De Matthäus Passion gaat over ervaringen en spiritualiteit. De luisteraar wordt meegesleept in het lijdensverhaal van Jezus Christus."

Welke rol speelt Jezus bij onze omgang met lijden?

"Veel mensen zien Jezus als de zoon van God die voor ons het kwaad overwint. Omdat hij lijdt, hoeven wij dat niet te doen. Zij zijn er daarom niet tegen opgewassen om zelf te lijden", zegt Martin Appelo, psycholoog en gedragstherapeut.

"Ik zeg dan vaak tegen die mensen dat Jezus het zelf ook niet makkelijk vond om te lijden, dat hij tegen God zei: 'Laat dit aan mij voorbijgaan'. Op die manier kunnen mensen zichzelf spiegelen aan Jezus, dat geeft rust."

Wat gebeurt er in je brein en lijf als je in een koor zingt?

"In een koor zingen doet heel veel met je brein", zegt neurowetenschapper Erik Scherder. "Het feit dat je met elkaar zingt leidt tot de aanmaak van diverse stofjes. Die stofjes geven je het empathisch gevoel dat je nodig hebt wanneer je in een koor zingt. Alle koorleden moet op elkaar afstemmen, de stofjes helpen daarbij."

Er zijn volgens Scherder zelfs studies die bewijzen dat zingen in een koor positieve gezondheidseffecten heeft. "Een belangrijke stof voor het afweersysteem neemt toe met zo'n 250 procent bij het repeteren voor een voorstelling."