Twee vrouwen gingen praten en de FIFA begon te wankelen
Eind deze maand weten we wie de geschorste FIFA-voorzitter Sepp Blatter op gaat volgen. De toewijzing van het WK voetbal aan Qatar was het begin van alle ellende voor de oude garde van de wereldvoetbalbond. In de loop van de tijd is gebleken dat verschillende kandidaten door omkoping hebben geprobeerd het WK van 2022 binnen te slepen. Twee vrouwen speelden een belangrijke rol in het aan de kaak stellen van de misstanden.
Ze maakten deel uit van de delegaties van Qatar en Australië en doorbraken de omerta van het internationale voetbalbestuur. Phaedra Al-Majid, de klokkenluidster van Qatar, heeft zich inmiddels gedesillusioneerd teruggetrokken van het strijdtoneel, maar Bonita Mersiades geeft de moed nog niet op.
De oud-medewerkster van het Australische team dat ijverde voor het WK 2022 is de FIFA uiteindelijk dankbaar voor de omstreden toewijzing van het WK aan de oliestaat. "Als het WK niet naar Qatar gegaan was, waren de autoriteiten waarschijnlijk niet begonnen met het onderzoeken van de FIFA. We zouden gewoon zijn doorgegaan met Sepp Blatter en hij zou waarschijnlijk opnieuw herkiesbaar zijn geweest."
In 2010 waren ze concurrenten van elkaar. Mersiades en Al-Majid probeerden hun land te verkopen als de ideale locatie voor het WK van 2022. Ze dachten dat glanzende folders en strakke presentaties indruk zouden maken op de bestuursleden van de FIFA die het finale oordeel moesten vellen. Al snel kwamen de twee er, onafhankelijk van elkaar, achter dat er naast het officiële biedingsproces een schaduwstrijd plaatsvond.
1,5 miljoen in ruil voor een stem
"Ik heb altijd gezegd dat het de FIFA-manier van zakendoen was. Dat verwacht werd dat de strijd beslist werd achter gesloten deuren, zonder dat iemand zich hoefde te verantwoorden," vertelt Mersiades, die merkte dat de Australiërs stiekem grote bedragen overmaakten aan de bonden van invloedrijke bestuursleden.
Al-Majid verklaarde later dat ze in een hotelsuite in Angola zag hoe Qatarese officials aan drie leden van het uitvoerend comité 1,5 miljoen dollar beloofden in ruil voor hun stem.
Ruim vijf jaar na de omstreden toewijzing van het WK van 2022 aan Qatar staat het toernooi binnen de wereldvoetbalbond niet ter discussie. De Amerikaanse jurist Michael Garcia deed onderzoek naar mogelijke misstanden en sprak met de klokkenluiders, aan wie anonimiteit beloofd werd. Het Garcia-rapport verdween daarna in een diepe la, ook al beloofde Sepp Blatter in december 2014 nog volledige openbaarmaking.
De wereld moet het doen met een samenvatting, die volgens Garcia geen recht doet aan zijn rapport. Nog kwalijker vindt Mersiades het dat de identiteit van de klokkenluiders te herleiden was. Volgens haar sprak Garcia met 75 getuigen, van wie alleen de twee vrouwen te traceren waren. "Door ons zo in de samenvatting te zetten hebben ze gedacht dat we stil in een hoekje zouden gaan zitten. Dat we nooit meer wat zouden zeggen."
Bedreigingen
"Ik ken mensen die haar recent nog gezien hebben, het gaat goed met haar", zegt Mersiades over Al-Majid, die na haar eerste getuigenissen over omkoping bedreigd werd. De vrouw uit Qatar kreeg daarna bescherming van de FBI. Interviews geeft Al-Majid sindsdien niet meer.
Mersiades heeft in de afgelopen jaren met Al-Majid gesproken over de tol van het klokkenluiden. "Ze zeggen onbeschofte dingen over je. Je bent bitter, gek en je zegt deze dingen alleen maar omdat je je baan kwijt bent."
Ook na aanvallen op haar integriteit heeft de Australische nooit overwogen om te zwijgen. "Je neemt een groot persoonlijk risico door je mond open te doen over misstanden. Je hebt niets te winnen, maar je doet het omdat je weet dat je de waarheid vertelt."
New FIFA Now
Vlak voor de nieuwe voorzittersverkiezing komt Mersiades in een Brussels hotel bijeen met andere leden van New FIFA Now. Die organisatie probeert sinds een jaar de wereldvoetbalbond onder druk te zetten om hervorming mogelijk te maken. Het vertrek van voorzitter Sepp Blatter werd toegejuicht door New FIFA Now, maar de stemming is inmiddels omgeslagen.
"Het systeem is totaal niet veranderd. Ze hebben zich naar binnen gekeerd en proberen de manier waarop ze zaken doen in stand te houden", verklaart Mersiades. "In de voorzittersverkiezing doen ze niets meer dan het verplaatsen van de ligstoelen op het dek van de Titanic."