AIVD tapt vaker af door onderzoek naar jihadisten
De AIVD heeft tussen maart 2014 en februari 2015 meer mensen en organisaties afgeluisterd. Het gaat om een stijging van 19 procent ten opzichte van de periode tussen september 2012 en augustus 2013. Dat blijkt uit een rapport van de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD).
De stijging komt vooral doordat er meer onderzoek wordt gedaan naar jihadisten die Nederland uitreizen of juist weer terugkeren. Hoeveel taps er precies zijn geplaatst, is onbekend.
Minister Plasterk van Binnenlandse Zaken verbiedt de CTIVD om de precieze cijfers openbaar te maken. Volgens Plasterk zou dat te veel inzicht geven in de werkwijze van de geheime diensten.
Regels overtreden
Volgens de toezichthouder is de AIVD zich bewust van de inbreuk op de privacy die aftappen met zich meebrengt. De AIVD heeft in sommige gevallen wel de regels overtreden. De afgelopen jaren is er bezuinigd op de juridische afdeling van de AIVD, die dat moet voorkomen.
Zo tapte de AIVD iemand af die niet in beeld was als mogelijke bedreiging van de nationale veiligheid. Ook werden gesprekken van mensen met advocaten in dertien gevallen uitgewerkt door medewerkers, zonder dat er sprake was van gevaar voor de nationale veiligheid. In een ander geval werd een gesprek over iemands seksleven uitgewerkt.
Ongericht aftappen
Volgens de toezichthouder heeft de AIVD inhoudelijk weinig aan de bevoegdheid om communicatie ongericht te tappen. Op dit moment mag dat alleen met communicatie die draadloos verloopt, wat in de praktijk vooral neerkomt op satelliettelefonie. Mobiele communicatie verloopt voor het overgrote deel via kabels.
De opbrengst van het onderscheppen was zeer beperkt, aldus de toezichthouder. In sommige onderzoeken had de AIVD zelfs helemaal niets aan het ongericht aftappen. Mogelijk heeft de AIVD wel wat aan de metadata die de dienst daarmee verzamelt, zoals informatie over wie met wie belt. Op die manier kunnen netwerken in kaart worden gebracht. Of dat nuttig is, moet uit vervolgonderzoek blijken.
Het kabinet wil dat de AIVD en zijn militaire evenknie, de MIVD, ook de bevoegdheid krijgen om bekabeld internetverkeer ongericht af te tappen. Privacyactivisten, mensenrechtenactivisten en internetbedrijven vinden dat veel te ver gaan.