Blijft hulp bij zelfdoding aan het eind van het leven strafbaar?

Niet ziek zijn, maar wel dood willen omdat men klaar is met het leven. Vandaag komt de commissie-Schnabel met een advies over hoe er moet worden omgegaan met dit soort gevallen. Hulp bij zelfdoding aan mensen die vinden dat hun leven klaar is, is een juridisch en moreel beladen onderwerp. Want mogen ze wel of niet geholpen worden bij hun zelfgekozen dood?

De commissie komt met zijn advies op verzoek van minister Schippers van Volksgezondheid. De belangrijkste vraag die de commissie, onder leiding van senator en oud-SCP-directeur Paul Schnabel (D66), moet beantwoorden is of er draagvlak is voor nieuwe wetgeving.

Mensen die 'klaar zijn met leven', maar geen dodelijke ziekte hebben, komen in beginsel niet in aanmerking voor euthanasie. De afgelopen jaren is er wel een praktijk ontstaan waarin een stapeling van diverse ouderdomsklachten als uitzichtloos lijden wordt beoordeeld.

Helpen

Hoe lastig het is, weet huisarts Hans Koch uit Dronten: "Ik heb in de 27 jaar dat ik huisarts ben acht keer euthanasie toegepast. Twee keer was sprake van 'voltooid leven' en een stapeling van ouderdomsklachten. Een patiënt was bijna doof en blind en kwam vervolgens in een rolstoel terecht. Ik vond dat heel lastig en vond het in eerste instantie niet mijn taak als huisarts. De patiënt kende ik heel goed. Ze hebben me kunnen overtuigen en ik ben achteraf blij dat ik heb kunnen helpen."

Maar wat als er een vrouw van 90 jaar zich meldt op zijn praktijk die op zich nog gezond is? "Dan zeg ik toch nee", is de reactie van Koch, die moeite heeft met zijn antwoord. "Want als ik zelf 90 jaar ben, eenzaam, met allerlei gebreken en ik zit op mijn kamertje te verpieteren, dan hoop ik dat iemand mij die pil wel komt brengen."

Strafbaar

Het is ook niet vanzelfsprekend om hulp te vragen van familie en vrienden, want hulp bij zelfdoding is strafbaar, zo heeft Albert Heringa ondervonden. In 2008 hielp hij zijn 90-jarige moeder bij haar zelfdoding. De vrouw had geen geregistreerde ziekte, maar wilde niet verder leven en kon niet bij haar arts terecht.

De zoon hielp haar aan een cocktail van pillen en maakte er een film van. Na een jarenlange rechtszaak werd hij schuldig bevonden, maar de rechter legde geen straf op. Dat was in 2013.

Toch iets doen

De Tweede Kamer wilde destijds de wet niet versoepelen. Een meerderheid wilde voorkomen dat mensen zelf gaan dokteren. En het is ook niet de bedoeling dat ouderen zich onder druk gezet voelen door familieleden of de overheid, als ze niet meer voor zichzelf kunnen zorgen.

De commissie-Schnabel heeft deze dilemma's onderzocht en kreeg de opdracht om te kijken of de overheid toch iets kan doen voor mensen die klaar zijn met leven. Aan het einde van de ochtend komt er een advies. De ministers Schippers en Van der Steur nemen het advies in ontvangst en zullen pas later reageren.