Iowa, de staat die je echt niet wilt verliezen

Vanuit hoofdstad Washington is het zo'n 15 uur rijden naar Des Moines, de hoofdstad van Iowa, vandaag even het politieke hart van Amerika. Het is traditie dat de inwoners van deze plattelandsstaat als eersten hun stem uitbrengen tijdens de presidentiële voorverkiezingen.

Iowa: eindeloze vlaktes, een snijdende februariwind en slechts drie miljoen inwoners. Desalniettemin doen de Amerikaanse presidentskandidaten er alles aan om zoveel mogelijk Iowans naar de stembus te krijgen.

Alhoewel, een traditionele stembus vind je hier niet, want de verkiezingen worden hier in de vorm van caucussen gehouden: buurtvergaderingen in scholen, kerken en bij mensen thuis. In totaal komen op 1681 plekken in de staat Amerikanen bij elkaar om op bijvoorbeeld Donald Trump, Hillary Clinton of Ted Cruz te stemmen.

Iowa is een van de weinige staten waar de caucus nog bestaat. Het is een lang, ingewikkeld proces en de opkomst is vaak laag. Ook werkt het bij de Republikeinen anders dan bij de Democraten. Zo kunnen de Republikeinse geregistreerde kiezers gewoon de naam van hun favoriete kandidaat op een papiertje schrijven, worden de stemmen vervolgens geteld en is er een winnaar.

Bij de Democraten is het niet zo simpel. Tijdens zo'n bijeenkomst moet iedere kiezer letterlijk in de hoek van zijn of haar kandidaat gaan staan. Dertig minuten lang mogen mensen elkaar vervolgens proberen over te halen. Een kandidaat moet vaak minstens 15 procent van de stemmen krijgen. Lukt dat niet, dan moet je als kiezer naar een andere hoek lopen of mensen naar jouw hoek proberen te krijgen. Het aantal afgevaardigden per kandidaat wordt uiteindelijk bepaald op basis van het aantal kiezers dat in een hoek staat.

In Iowa wonen een hoop boeren en veel van hen zijn gelovig. Vier op de vijf inwoners hier zijn christelijk. Bijna allemaal zijn ze blank. De helft van deze christenen is evangelisch en stemt vaak Republikeins.

Waar het veel kiezers in Iowa om gaat, is het behoud van de landbouwsubsidie voor het verbouwen van maïs. Die wordt gebruikt voor het maken van ethanol, een alternatieve brandstof. Conservatieve kandidaten zijn tegen overheidssubsidies, maar durven zich vaak niet te branden aan dit gevoelige onderwerp in de staat waar kiezers als eersten mogen stemmen. Toch houdt dit jaar Republikein Ted Cruz voet bij stuk en daardoor is hij niet populair bij de pro-ethanol-lobby in de staat.

Iowa is bepaald niet een representatieve afspiegeling van de Amerikaanse bevolking. Ook wonen er relatief weinig mensen en zijn er dus weinig gedelegeerden te verdelen. Toch wordt er heel veel aandacht besteed aan deze eerste voorverkiezing.

Tot nu toe was het vooral gissen. Kan Hillary Clinton de verwachtingen waarmaken of wordt het net als in 2008 opnieuw een pijnlijke nederlaag? Hoeveel mensen stemmen daadwerkelijk op Donald Trump? Wie kan kiezers trekken, wie heeft potentie om te winnen? Met andere woorden: hoe ziet het speelveld er echt uit na maanden van peilingen en debatten? Die vraag kan na Iowa voorzichtig worden beantwoord.

De uitslag zegt overigens niet alles over wie de uiteindelijke kandidaat wordt, blijkt uit de cijfers. Sinds 1972 wonnen slechts vijf Democraten die de meeste stemmen in Iowa haalden, ook de uiteindelijke partijnominatie. Bij de Republikeinen waren dat er slechts drie.

Tijdens deze caucus gaat het dan ook niet zo zeer om wie Iowa wint, maar meer om wie er verliest. Die kandidaten zullen door de luidruchtige analytici in de Amerikaanse media worden afgeserveerd. En als daardoor ook donateurs weglopen, is het einde verhaal.

Op die manier heeft Iowa uiteindelijk toch grote invloed op de uitkomst van de verkiezingen.