Christelijke 'kingmaker' in Iowa kiest voor Cruz
Morgen geven de kiezers in Iowa het startschot voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen, met de allereerste voorverkiezingen. Bij de Democraten gaat het tussen Clinton, Sanders en O'Malley. Bij de Republikeinen is de keuze drie keer zo groot. Dus hengelen Republikeinse presidentskandidaten maar al te graag naar de gunst van Bob Vander Plaats, de conservatief-christelijke leider in Iowa.
Zijn trouwe en politiek actieve achterban vormt al decennialang een krachtig kiezersblok in Iowa. Het maakt Vander Plaats een invloedrijk persoon, die campagnes van politici een stevig duwtje in de rug kan geven.
Drie keer scheepsrecht
Dat bleek wel toen hij in 2008 zijn steun uitsprak voor Mike Huckabee. Die won de 'Iowa Caucus' vervolgens met een overtuigende marge. Vier jaar later deed Vander Plaats hetzelfde met Rick Santorum. Beide kandidaten waren en zijn, niet verrassend, diep gelovig. En beiden doen ook dit jaar weer mee.
Toch heeft Vander Plaats deze keer zijn geld op een ander ingezet: de Texaanse senator Ted Cruz. "Hij is authentiek", meent Vander Plaats. "Al ver voor hij presidentskandidaat was, verdedigde Cruz als advocaat-generaal van de staat Texas onze principes: de Tien Geboden, onze nationale soevereiniteit en ons grondwettelijke recht om wapens te dragen. En stuk voor stuk won hij die zaken bij het Hooggerechtshof", zegt Vander Plaats. "Ik denk dat de conservatieven en gelovige mensen zich zullen verenigen in hun keuze voor Ted Cruz."
Op zaterdagochtend juichen honderden enthousiaste inwoners van Aimes Bob Vander Plaats toe, als hij kort voor de verkiezingen 'zijn' kandidaat Ted Cruz nog eens aanprijst. Niet veel later maakt de man zelf zijn gang naar het podium.
Zoals van hem wordt verwacht, praat Cruz veel over zijn christelijke principes. Maar draagt hij die ook echt uit? Hij stelde in de nasleep van de aanslagen in Parijs en San Bernardino voor om alle Syrische vluchtelingen de toegang tot Amerika te ontzeggen. Getuigt dat van barmhartigheid?
"Toch wel", vindt Vander Plaats. "Want God vraagt ons ook om wijs en onderscheidend te zijn. Er is geen enkele manier om uit te vinden of Syriërs hier komen om ons kwaad te doen. Terreurgroep Islamitische Staat misbruikt ons immigratiebeleid om hier scholen of ziekenhuizen op te blazen."
Heeft de angst voor terrorisme de waarden van Vander Plaats en andere Amerikaanse christenen dan veranderd? "Absoluut niet, maar ze leren ons wel de wereld van nu te begrijpen. Compassie betekent niet zomaar iedereen binnenlaten, je moet ook de mensen hier beschermen. Wat is compassie waard als ik moordenaars en dieven in mijn huis laat? Als ik de hongerigen voed, die vervolgens mijn familie doden? God zou zich dan ook afvragen: waarom doe je dat?"
Lang was Vander Plaats ook bevriend met die andere Republikeinse kandidaat, Donald Trump. Maar de relatie bekoelde ernstig toen Vander Plaats aangaf dat hij niet Trump, maar Cruz zou steunen. Daarop richtte de miljardair zijn pijlen op Vander Plaats. Hij beschuldigde de christelijke leider ervan nooit betaald te hebben voor overnachtingen in Trump-hotels en noemde hem een nepperd.
Vander Plaats is niet ongevoelig voor de onderliggende reden van Trumps populariteit. "Het laat zien wat een zooitje Washington eigenlijk is. Dat mensen bereid zijn om Trumps drie huwelijken door de vingers te zien, zijn casino's en een stripclub. Het feit dat hij nooit God om vergeving heeft gevraagd. Of dat hij gehandicapten voor gek zet", zegt Vander Plaats.
"Ze vergeven hem zelfs de opmerking dat hij iemand in New York zou kunnen doodschieten en ermee weg zou komen. Dat geeft de puinhoop in DC aan. Maar langzaam zullen mensen zich gaan afvragen: kan ik dit wel echt tolereren? Hoe kan je niet opgewassen zijn tegen een debat bij Fox News met Megyn Kelly, terwijl je de stoere man bent die het systeem wil aanvallen?"
Vander Plaats roept zijn conservatief-christelijke achterban dan ook om Trump links te laten liggen en te stemmen op Ted Cruz. Of die oproep genoeg zal zijn, moet morgennacht blijken. Want de steun van Vander Plaats blijkt dit jaar geen garantie voor een overwinning.
In de laatste grote peiling voor de voorverkiezing is Trump hem gepasseerd, waarmee de New Yorkse miljardair en non-politicus opnieuw een politieke natuurwet in het Amerikaanse verkiezingsstelsel dreigt te breken.
