Alcohol in de boekhandel: het mag niet, maar gebeurt wel
Mag een boekhandel flessen wijn verkopen? Volgens de Drank- en Horecawet niet. Toch staan veel gemeenten oogluikend toe dat winkels alcohol schenken of verkopen. Maandag doet een rechter uitspraak in drie rechtszaken die de Koninklijke Slijtersunie en het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid STAP hierover tegen gemeenten hebben aangespannen.
Gemeenten hebben te kampen met leegstand in het centrum. Daarom is het belangrijk dat winkelen aantrekkelijk blijft, zegt wethouder Rene de Heer van de gemeente Zwolle. En daar horen volgens hem nieuwe concepten bij, zoals Boekhandel Waanders die ook flessen wijn verkoopt. "De grenzen tussen verschillende branches vervagen, dat heet 'blurring'. Als we winkelend publiek willen trekken, moeten we experimenten daarmee faciliteren", zegt De Heer.
De boekhandel is blij met de ruimte die de gemeente geeft. "Bij reisboeken verkopen we reisartikelen, bij wijnboeken wijn. Voor ons is dat heel logisch", zegt eigenaar Wim Waanders. "In onze horeca een paar meter verderop schenken we ook wijn en daar hebben we een horecavergunning voor. Waarom zouden we het dan niet mogen verkopen in een fles?"
Als iedereen alcohol verkoopt, kunnen we geen toezicht houden op het 'nix onder de 18'-principe.
Zwolle is niet de enige gemeente die winkels ruimte geeft voor branchevervaging. Vrijwel overal vervagen de grenzen tussen horeca en slijterijen enerzijds en winkels anderzijds. Bijvoorbeeld in restaurants, waar je de fles wijn die je lekker vond, ook kunt kopen. Of bij de kapper of in kledingwinkels, waar soms een wijntje of een glaasje champagne wordt geschonken.
Maar het mag volgens de wet niet. De Slijtersunie en STAP steken er daarom waar ze kunnen een stokje voor. "Als overal alcohol wordt verkocht, is het moeilijk toezicht houden op het 'nix onder de 18'-principe", zegt een woordvoerder van STAP. "Blurring heeft onwenselijke gevolgen voor het alcoholgebruik en de volksgezondheid."
Bovendien is de wet gewoon de wet en moet iedereen zich daaraan houden, benadrukt Ron Andes van de Slijtersunie.
Gedogen
Staatssecretaris Van Rijn is het daarmee eens. Hij wijst gemeenten erop dat de wet inderdaad geen ruimte biedt voor pilots met winkels en alcohol. Sinds 2013 zijn gemeenten zelf verantwoordelijk voor toezicht op en handhaving van de Drank- en Horecawet. "Dus als gemeenten blurring willen, controleren ze er gewoon niet op", zegt Andes van de Slijtersunie. "Dat gebeurt nu op grote schaal." Dan dwingt de Slijtersunie een gemeente via de rechter om te handhaven, zoals nu in Zwolle en Hengelo gebeurt.
Later dit jaar wordt de Drank- en Horecawet geëvalueerd. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) wil in tientallen gemeenten inventariseren tegen welke zaken ze aanlopen.
Kritiek
In eerste instantie wilde de VNG ook gaan experimenteren: winkeliers en dienstverleners mochten dan vanaf komende maand alcohol schenken en horecaondernemers mochten meer detailhandel bedrijven. Maar die plannen kregen veel kritiek, waarna Van Rijn de pilots deze week in een brief nadrukkelijk afkeurde.
Toch vinden ze in Zwolle dat ze binnen de wettelijke kaders opereren. Wethouder De Heer: "Wij houden ons misschien niet aan de letter van de wet, maar wel aan de bedoeling en de wettelijke kaders. Zo treden we uiteraard hard op tegen zaken als alcoholverstrekking aan minderjarigen. Maar de verkoop van flessen wijn tussen de boeken vinden wij van een andere orde."