Oorzaak ramp MH17 oplossen vanaf de bank
Een kamertje van amper 6 vierkante meter aan het einde van een lange gang, op de derde etage van een vervallen bedrijvenpand in de Britse industriestad Leicester. Kale, witte muren. Een bureau met een stoel.
Dit is het kantoor van burgerjournalist Eliot Higgins, de man die ontdekte dat een Buk-raket van Russische makelij vlucht MH17 neerhaalde. Niet door op onderzoek uit te gaan in Oekraïne zelf, maar door uren te speuren op Facebook, Instagram, Twitter en andere websites.
De oprichter van onderzoekscollectief Bellingcat verontschuldigt zich voor zijn lege kantoor. "Ik kom hier eigenlijk alleen als ik een afspraak heb met journalisten." Waar hij dan wel werkt? "Overal waar een internetverbinding is. Thuis op de bank, onderweg in een taxi, of op het vliegveld."
De boekhouder en administrateur die drie jaar geleden nog werkloos was, heeft het druk. Zo druk zelfs, dat hij vanmorgen helemaal is vergeten zijn nette kleren aan te trekken. "Ik ben zo het huis uit gerend, in dit T-shirt. Ik ga nog snel even een trui kopen, want ik wil er wel netjes uitzien op tv. Ik ben zo weer terug."
Gehuld in een donkerblauwe sweater en breed glimlachend loopt hij even later weer zijn kamer binnen. "Vanmorgen regende het telefoontjes van mensen die allemaal iets van me willen: een Australische advocaat die nabestaanden van de ramp met vlucht MH17 bijstaat, universiteiten, bedrijven."
Hij is net terug uit Duitsland waar hij sprak op het congres ‘Tomorrow’s Citizen’. Daarvoor was hij in San Francisco bij Google. "Ik heb een beurs van ze gekregen waarmee ik een jaar vooruit kan. Ik snap dat wel, want ik ben een grootverbruiker van Google: Google Maps, Streetview, images, video’s."
Door dit soort sites, andere open bronnen en social media te analyseren, toonde Higgins eerder aan dat het Syrische leger clusterbommen gebruikt. Vorig jaar ontdekte hij dat een Russische Buk-raket vlucht MH17 neerhaalde. En hij toonde aan dat Rusland meermalen heeft gefraudeerd met zogenaamd bewijsmateriaal over het neerhalen van vlucht MH17.
Obsessief
Higgins doet dat niet alleen: hij werkt samen met achttien vrijwilligers die wonen in Finland, Frankrijk, Duitsland, België, Polen, de Verenigde Staten, Nederland en Engeland. Sommige vrijwilligers heeft hij alleen via Skype ontmoet, nog nooit in het echt. Wat deze mannen en een vrouw gemeen hebben? “Ze kunnen allemaal obsessief met een onderwerp bezig zijn, hebben veel doorzettingsvermogen.”
En ze doen het niet voor het geld, zegt Higgins. Bellingcat is een non-profitorganisatie die bestaat dankzij crowdfunding, fondsen en het geven van lezingen en workshops. Nu Google hem een beurs heeft gegeven, kan hij zichzelf voor het eerst een salaris uitbetalen. En iemand aannemen. “Daar is mijn vrouw ook heel blij mee.”
Impact
Geld is sowieso nooit zijn drijfveer geweest. “Ik vind het belangrijk om een groot, wereldwijd netwerk te hebben. Het is niet erg winstgevend, maar wel erg machtig en het heeft veel impact. Dat is wat ik wil. Mijn doel is om informatie te delen. Nieuws zonder grenzen.”
Maar zijn werk is niet zonder gevaar. Vanwege zijn publicaties over de leugens van de Russen rondom MH17, wordt hij gestalkt door de Russische staatsomroep Russia Today, zo vertelt Higgins. Journalisten zijn bij zijn moeder aan de deur geweest, bij zijn kantoor, bij hem thuis en bij zijn accountants. Andere vrijwilligers die onderzoek doen naar de ramp met vlucht MH17, willen anoniem blijven uit angst voor bedreigingen.
Populair
De manier waarop Higgins onderzoek doet, wint snel aan populariteit. Hij gaat lesgeven aan het vooraanstaande King’s College in Londen. “Ik ga masterstudenten leren hoe ze onderzoek moeten doen met behulp van open bronnen en sociale media. Een andere medewerker van Bellingcat reist elke maand naar Oekraïne, waar hij journalisten leert hoe ze op deze manier onderzoek moeten uitvoeren.”
Higgins verwacht dat ook in Rusland deze manier van onderzoek doen snel een hoge vlucht zal nemen, zodra zijn plannen voor een Russischtalige versie van Bellingcat werkelijkheid worden. “Veel van onze volgers komen uit Rusland. Ik doe al lang onderzoek naar de oorlog in Syrië. Nu Rusland bombardeert in Syrië, gaan veel Russen het conflict in Syrië bestuderen. Zo komt alles samen.”
Intussen zal hij altijd blijven zoeken naar de waarheid. “Wat MH17 betreft, ben ik pas tevreden als degenen die verantwoordelijk zijn voor het neerhalen van het toestel gevonden worden. Alles wat we maar kunnen doen om de waarheid te achterhalen. Daar helpen we graag bij.“