Weerstation op Spitsbergen draait prima, ook in het pikkedonker

In augustus vertrokken 55 wetenschappers naar een eiland ten oosten van Spitsbergen. Ze installeerden er apparatuur om te onderzoeken wat de invloed is van de klimaatverandering op het Noordpoolgebied. Nergens ter wereld gaat die zo snel als daar.

Wat is er nu, bijna een half jaar na het neerzetten van de meetinstrumenten, eigenlijk al bekend? We vroegen het een van de 55 onderzoekers: onze NOS-weerman Peter Kuipers Munneke.

Werkt alle apparatuur naar behoren?

Ja, het weerstation werkt tot nu toe uitstekend. Dankzij de live satellietverbinding weten we vrij precies wat voor weer het de afgelopen maanden is geweest. Het kan er behoorlijk heftig aan toe gaan. Begin oktober trok er een sneeuwstorm over en ook daarna is het een paar keer behoorlijk onstuimig geweest. Het wordt ook steeds kouder - een paar dagen geleden was het 24 graden onder nul. Inmiddels ligt er bijna anderhalve meter sneeuw.

De grootste uitdaging voor het weerstation is de duisternis van de poolnacht. Sinds begin oktober komt de zon er niet meer boven de horizon. Tot begin maart blijft het er pikkedonker. Omdat je al die vijf maanden niets aan de zonnepanelen hebt, moet het weerstation overleven op drie batterijen. Dat is een technische uitdaging. Maar ik heb het volste vertrouwen dat het station succesvol overwintert.

Wat kun je zeggen van de resultaten tot nu toe?

Eerlijk gezegd nog niet zo veel. Ik laat het weerstation eerst een jaartje gegevens verzamelen voordat ik de gegevens ga analyseren. Dat is het lastige van klimaatonderzoek: je hebt een heel lange adem nodig om verbanden te kunnen leggen tussen de opwarming van de atmosfeer, het verdwijnen van het zee-ijs, en het afsmelten van gletsjers. Maar de kwaliteit van de gegevens van de eerste paar maanden is verheugend.

Hoe kijk je terug op de missie?

De Nederlandse expeditie was een unieke kans om ons netwerk van weerstations in het poolgebied uit te breiden. Er wordt heel weinig onderzoek gedaan in het oosten van Spitsbergen, waar een veel kouder klimaat heerst dan in het veel bestudeerde westen. Dat het is gelukt om een goed werkend weerstation neer te zetten is een geweldig succes.

Persoonlijk vond ik het heel inspirerend om tijdens de reis nauw contact te hebben met onderzoekers uit andere vakgebieden. Het blijkt dat iedereen vanuit zijn eigen invalshoek bezig is met datzelfde klimaatvraagstuk, en dat iedereen grote veranderingen ziet die komen door de opwarming van het poolgebied. De samenwerking die door de expeditie is ontstaan, is blijvend. Daar ben ik van overtuigd.

Wanneer is er sprake van een succesvol onderzoek?

In het poolonderzoek moet je al blij zijn met iedere megabyte aan data die je verzamelt. Het weer en het terrein zijn er zo extreem dat je van tevoren nergens van uit kunt gaan. In dat opzicht zijn de gegevens die we nu hebben al fantastisch.

Maar om ons doel te kunnen verwezenlijken, moet het station het eigenlijk nog een paar jaar doen. Pas dan kunnen we een link leggen tussen opwarming en afsmelting.