Oud-president Walesa waarschuwt voor burgeroorlog in Polen

De Poolse oud-president Lech Walesa heeft gisteravond in een televisie-interview gewaarschuwd voor een burgeroorlog in zijn land. Hij maakt zich, net als veel Polen, zorgen over de koers van de regeringspartij Recht en Rechtvaardigheid (PiS). "Deze mensen zijn roekeloos, ze doen veel kwaad", zei hij.

Sinds een maand is de rechts-conservatieve partij van oud-minister-president Jaroslaw Kaczynski aan de macht. PiS kreeg zoveel stemmen dat de partij de absolute meerderheid heeft en zonder coalitiepartner kan regeren. Beslissingen van de nieuwe regering doen in Polen veel stof opwaaien.

Wetgeving tegenhouden

Vooral de strijd rondom het Constitutioneel Hof escaleert nu. Recht en Rechtvaardigheid heeft besloten vijf nieuwe rechters bij het Constitutioneel Hof te benoemen. Dat hof kan nieuwe wetgeving aan de grondwet toetsen, en dus wetten tegenhouden.

Daarnaast wil de partij er nog voor Kerst een wet doorheen krijgen, die de macht van het Hof drastisch inperkt. Voortaan moeten alle besluiten met twee derde meerderheid worden aangenomen, in aanwezigheid van dertien van de vijftien rechters. Nu is een normale meerderheid al genoeg. Critici zeggen dat het hof hierdoor praktisch niet meer kan functioneren.

Walesa heeft zich tot de verkiezingen altijd achter de partij gesteld. Hij had besloten een half jaar lang geen commentaar te geven op de nieuwe regering, maar zegt zich nu te schamen voor de nieuwe machthebbers. "Deze president doet er alles aan om de Polen te verdelen", zei hij in het interview. Walesa wil nu in gesprek met Kaczynski: “Er moeten dingen veranderen in Polen, maar niet op deze manier."

Walesa speelt in de Poolse politiek geen rol van betekenis meer. In de regeringsgezinde pers wordt honend over hem geschreven. In een pro-PiS blog staat: “Walesa overdrijft weer. Moeten we hier nou bang voor zijn of moeten we erom lachen”. En het boulevardblad Super Express schrijft: “Hij speelt waarzeggertje”.

Koude burgeroorlog

Correspondent Jeroen Wollaars zegt dat veel Polen de situatie in hun land als een 'koude burgeroorlog' omschrijven. "Want PiS doet er alles aan om democratisch verzet de kop in te drukken. Het parlement is vleugellam, het Constitutioneel Hof verandert in een papieren tijger en er wordt gewerkt aan een wet waarmee ambtenaren kunnen worden ontslagen en kunnen worden vervangen door partijgenoten."

Zaterdag gingen in Warschau 50.000 mensen de straat op tegen de nieuwe regering. Het Comité ter Verdediging van de Democratie heeft voor morgen opnieuw demonstraties aangekondigd.