'Een handdruk van Bouterse, de man die mijn broer vermoordde'
"U moet begrijpen dat het voor mij niet makkelijk is om morgen voor het eerst de hand te schudden van de man die mijn broer vermoordde. Maar vrede sluit je nu eenmaal niet met je vrienden."
Sandew Hira is ingetogen maar gedreven, wanneer hij de pers te woord staat aan de vooravond van zijn historische ontmoeting met president Bouterse. Dit weekend praat hij met de voormalige couppleger en legerleider over de Decembermoorden: de executie van vijftien tegenstanders van het toenmalige militaire regime van Bouterse op 8 december 1982.
Bouterse sprak nog nooit uitgebreid over deze zwarte bladzijde uit de Surinaamse geschiedenis die onder zijn verantwoordelijkheid geschreven werd.
Het integrale verslag van de gesprekken wordt op 8 december aanstaande, 30 jaar na de Decembermoorden, overhandigd aan de voorzitter van het Surinaamse parlement.
Soloactie
John Baboeram, de broer van Hira, was een van de slachtoffers van de executies in Fort Zeelandia. "Ik ben uit op waarheidsvinding", zegt de in Nederland wonende columnist en onderzoeker. "Natuurlijk ga ik aan Bouterse vragen wie mijn broer vermoord heeft. Maar ik wil ook weten hoe het zover heeft kunnen komen en wat de omstandigheden waren waaronder deze gruwelijkheden hebben kunnen plaatsvinden."
Hira, alias voor Dew Baboeram, krijgt veel kritiek op zijn 'soloactie'. Andere nabestaanden zien hem als een verrader. Zij vinden dat Bouterse voor de rechter moet getuigen en niet tegenover een individu. Maar het strafproces ligt stil sinds in 2012 de omstreden Amnestiewet door het Surinaamse parlement werd aangenomen.
De kans dat de rechtzaak op afzienbare tijd wordt hervat is nihil en de kans dat de 70-jarige president zijn kennis meeneemt in zijn graf daarmee des te groter.
Hira verwerpt de kritiek van zijn tegenstanders. "Iedereen mag zijn mening hebben, maar er zijn verschillende manieren om als land af te rekenen met je verleden. Suriname heeft bijna 35 jaar de tijd gehad om tot een rechterlijke uitspraak te komen. Ik heb geen zin op nog eens 35 jaar te wachten op de waarheid."
Daarnaast vindt Hira het 'hypocriet' dat er voor wat betreft vervolging vooral naar de Decembermoorden wordt gekeken. "De binnenlandse oorlog kostte aan 450 mensen het leven. Tientallen militairen van het Nationaal Leger van Bouterse zijn toen op gruwelijke wijze door leden van het Junglecommando vermoord. Je kunt die zaken niet los van elkaar zien. Pas als je naar elkaar luistert en elkaars verhalen kent, kom je tot verzoening."
Als Bouterse met flutverhalen komt en ik accepteer dat, gaan we beiden ten onder.
Of Bouterse oprecht is en inderdaad de waarheid zal vertellen, blijft de cruciale vraag. Hira liet al eerder weten dat de gesprekken twee verliezers kunnen hebben. "Als Bouterse met flutverhalen komt en ik dat accepteer dan gaan we beiden ten onder. Hij aan nieuwe leugens en ik aan naïviteit."
Maar waarom zou de president immers willen praten als hij daarmee mogelijk een strafbare bekentenis aflegt? "Dat is een zaak voor de president", zegt Hira resoluut. "Ik bemoei me daar niet mee. maar ik denk dat de president het ook tijd vindt worden voor 'schoon schip'." Vorige maand, tijdens een interview ter gelegenheid van zijn 70e verjaardag, zei Bouterse dat hij een oplossing wil voor 8 december. "Als deel van mijn legacy, mijn nalatenschap."
Hira baseert zijn optimisme verder op de brief die Bouterse in juli aan hem schreef. Bouterse erkende daarin dat ook hij in zijn leven fouten heeft gemaakt. "Meerdere zelfs, met steeds andere helingsprocessen. Zal het waar zijn dat niets voor zijn tijd komt? Misschien is dit dan het moment."