Geheime communicatie van terroristen is niet zomaar te voorkomen
Het is nog onduidelijk hoe de aanvallers in Parijs hebben gecommuniceerd, en of ze daarbij versleutelde chatdiensten hebben gebruikt. Een gerucht dat de aanvallers een PlayStation 4 zouden hebben gebruikt om berichten uit te wisselen, blijkt vooralsnog ongegrond.
De terroristen kunnen ook gebruik hebben gemaakt van andere berichten-apps als Telegram, Threema en Signal. Die apps staan bekend om de goede beveiliging. Maar ook WhatsApp biedt tegenwoordig zogenoemde end-to-end-encryptie, waarmee zelfs de chatdienst zelf berichten niet kan inzien. (Overigens zetten privacy-experts vraagtekens bij de encryptie van WhatsApp.)
Critici roepen dan ook op om dergelijke chat-apps in te perken en bijvoorbeeld achterdeurtjes in te bouwen.
Na terroristische aanslagen roepen overheden vaker op tot meer controle van burgers. Zo zei CIA-directeur John Brennan dat hij hoopt dat Europa zich door de gebeurtenissen in Parijs zal realiseren dat surveillance nodig is.
Niet alleen terroristen
Maar niet alleen mensen die kwaad in de zin hebben gebruiken om veiligheidsredenen dit soort chat-apps. Journalisten, die vertrouwelijk met bronnen willen praten, dissidenten en mensrechtenactivisten in repressieve regimes doen dit ook.
Voor die mensen is het belangrijk dat vertrouwelijk communiceren mogelijk blijft, zegt Jan Peter Loof, lid van het College voor de Rechten van de Mens en hoogleraar staatsrecht. "Bijvoorbeeld voor journalisten die onderzoek doen naar misstanden bij regimes."
"Encryptie is een burgerlijke vrijheid", zegt Bart Jacobs, hoogleraar computerbeveiliging aan de Radboud Universiteit. "Bovendien heeft het verbieden ervan geen enkele zin." Ook als dat gebeurt, zullen terroristen namelijk nog manieren vinden om vertrouwelijk te communiceren, denkt Jacobs.
Maar volgens Jacobs is het zelfs met dergelijke apps heel moeilijk om onder de radar van de geheime dienst te blijven. "Je moet dan echt heel zorgvuldig zijn. Eigenlijk moet je dan helemaal geen digitale communicatie gebruiken."
Cameron: geen versleuteling
Na de aanslag op het hoofdkantoor van Charlie Hebdo in Parijs zei premier Cameron dat Groot-Brittannië de mogelijkheid moet om hebben om de versleuteling van berichten te breken. "Dat is een groot probleem", zegt Leon Willems van Free Press Unlimited. "Het is totaal onaanvaardbaar dat wereldleiders zoals Cameron dergelijke voorstellen doen."
Hoe het Nederlandse kabinet over encryptie denkt, is overigens nog onbekend. Het kabinet werkt nog aan een standpunt, laat een woordvoerder weten.
Duidelijk is wel dat de geheime diensten, naast de politie, vragen om nieuwe bevoegdheden. Zo wil het kabinet de Nederlandse geheime diensten AIVD en MIVD de mogelijkheid geven om op grotere schaal te kunnen aftappen en mag straks mogelijk ook de politie hacken.