MH17-overleg op zonnig terras in Gilze-Rijen
Ruim vijftien maanden lang deden luchtvaartdeskundigen onderzoek naar de ramp met vlucht MH17. Onder leiding van de Onderzoeksraad voor Veiligheid zochten onderzoeksraden uit Engeland, de Verenigde Staten, Maleisië, Oekraïne en Rusland samen naar antwoorden. Morgen komen ze met de resultaten, maar daar ging veel overleg en een aantal ontmoetingen aan vooraf. Meerdere keren was Gilze-Rijen, waar op de vliegbasis een reconstructie is gemaakt van de wrakstukken van de MH17, de plek waar het gesprek werd gevoerd.
Zomaar een zonnige dag halverwege de maand augustus. Op het terras van hotel Van der Valk in Gilze-Rijen, vlak aan de A58, is het druk. Families, echtparen en vrienden dineren uitgebreid in de avondzon. Aan sommige tafels zitten bijzondere gezelschappen. Groepen mannen in polo’s of overhemden met korte mouwen, een enkele vrouw in hun midden.
Ze praten geen Nederlands maar Russisch, Oekraïens of Engels. Hun gespreksonderwerpen vallen op: ze hebben het over piloten, opstijgen en landen, luchthavens, ongelukken met vliegtuigen. En als er drie oude vliegtuigjes door het blauwe luchtruim scheren, kijken ze unaniem verrukt omhoog.
Wrak
De mannen en de vrouw in het gezelschap zijn medewerkers van onderzoeksraden uit de VS, Rusland, Oekraïne, Maleisië en Engeland die samen met de Nederlandse Onderzoeksraad voor Veiligheid de oorzaak van de ramp met vlucht MH17 proberen te achterhalen. Vier dagen zijn ze in Nederland.
Overdag zijn ze onder meer te vinden bij het wrak van het vliegtuig, dat op 17 juli vorig jaar werd neergehaald in het oosten van Oekraïne en Nederland in rouw dompelde. Dat is nu weer deels in elkaar gezet in een hangar op de luchtmachtbasis in het Brabantse plaatsje.
Andere kant
Na een dag werken, dineren en slapen de onderzoekers in hotel Van der Valk, op een steenworp afstand van de basis. Elk 'land' zit aan een eigen tafel. De Oekraïense delegatie – acht mannen en een vrouw - zit in de schaduw.
Een van de heren heeft een zwarte ordner bij zich, die hij tijdens de maaltijd openklapt. Een andere man draagt een T-shirt met op de achterkant een opdruk van een Russische fles wodka.
Vijf Russen dineren aan de andere kant van het terras. In het midden zitten enkele Amerikanen. Enthousiast praten ze over 'aanbevelingen': welke aanbevelingen het moeten zijn, en dat het er vooral niet te veel moeten zijn.
Enthousiast
Even later sluiten twee Nederlandse heren zich aan bij deze groep. De Amerikanen schuiven enthousiast stoelen bij. Ze horen de Nederlanders uit over interessante toeristische attracties. En hoelang het rijden is naar Den Haag. "Want ik moet morgen naar de ambassade. De man van de ambassade wil bijgepraat worden", zegt een van de Amerikanen.
Rond 22.30 uur, als ook de toetjes en koffie op zijn, vertrekken de Oekraïeners naar hun kamers. En ook voor de meeste onderzoekers uit Amerika en Nederland is het bedtijd. Alleen de Nederlandse onderzoeksleider, die de rekening van het diner betaalt, blijft nog even napraten met een Engelssprekende man.
Na een kwartiertje gaan ook zij naar bed. Dan zitten alleen de Britten nog samen aan een tafel, binnen in het restaurant. Rond 23.00 uur gaan de meesten terug naar hun hotelkamer. Drie van hen bestellen nog een drankje in de bar.
Hulp
De volgende ochtend aan het ontbijt zitten de twee onderzoekers uit Maleisië samen aan een tafel. Als ze hun broodje op hebben, schuift de Nederlandse onderzoeksleider kort aan. In zijn hand een kleine laptop. Hij praat nog even met de heren en na het typen van een paar zinnen op zijn computer, geeft hij ze een hand. Hij bedankt ze uitvoerig voor hun hulp en wenst ze een goede reis.
Daarna loopt de Nederlandse onderzoeksleider verder naar de Oekraïeners. Ze verlaten gezamenlijk de ontbijtzaal en vlijen zich neer op banken in de schaduw op het terras. Hun blikken zijn allemaal gericht op de laptop van de Nederlander. Na een kwartier nemen ook zij afscheid van elkaar.
Als laatste vertrekken de Amerikanen, gekleed in wijde polo’s. Handen worden geschud. Taxi’s rijden voor. Deuren slaan dicht. De bijeenkomst is voorbij.
De NOS zendt de presentatie van de rapporten vanaf 12.30 uur live uit op NPO1. Op NPO Radio 1 verzorgt de NOS een extra uitzending vanaf 13.00 uur. Op NOS.nl is er een live-blog.