Tweede leven voor verzorgingstehuis
Door redacteur Ardi Vleugels
Oud worden in een verzorgingstehuis. Die optie leek te verdwijnen. Maar als ouderen willen samenwonen met studenten, arbeidsmigranten of vluchtelingen, ontstaan er nieuwe mogelijkheden. Op tientallen plekken in het land krijgen tehuizen een nieuwe bestemming.
In Zwolle kregen bewoners van De Molenhof voor het eerst babynieuws in hun tehuis, toen een van de studenten die er sinds kort woont, beviel van een zoontje. Drie generaties leven daar nu samen en de studenten helpen ook een handje mee.
Bewoners van een woonzorgcentrum in Katwijk wonen vanaf oktober samen met vluchtelingen, die gaan meehelpen in de ouderenzorg en daar ook een opleiding voor krijgen.
Het zijn voorbeelden van 'gemengd wonen' in een verzorgingstehuis. Steeds vaker wordt er geëxperimenteerd met woonvormen waarbij ouderen samenleven met andere groepen. De tehuizen worden opgesplitst in kamers of aanleunwoningen die allemaal los te huur zijn. Een deel blijft geschikt voor ouderen, een deel komt als sociale huurwoning vrij voor bijvoorbeeld studenten.
Groeimarkt
Zo'n 30.000 plekken in verzorgingstehuizen 'oude stijl' dreigen te verdwijnen, blijkt uit onderzoek van kennisinstituut Platform31. Dat komt doordat ouderen alleen nog in een tehuis terecht kunnen als ze veel zorg nodig hebben. Ook krijgen mensen die in een tehuis wonen de huur niet meer vergoed.
De verwachting is dat daardoor zo’n tweehonderd verzorgingstehuizen hun deuren sluiten. En dat terwijl een half miljoen 65-plussers aangeeft interesse te hebben in een vorm van beschermd wonen. Bovendien groeit het aantal ouderen de komende decennia hard.
Daarom is het zonde om panden te slopen of te sluiten, vinden steeds meer eigenaren van verzorgingstehuizen. Ze zijn straks misschien weer hard nodig. De gebouwen hebben ook vaak een centrale plek in een dorp of stad. Betrokkenen willen dat ze open blijven.
Daar komt nog bij dat het verkopen van deze panden in de huidige markt vaak flinke verliezen zou opleveren. De leegstand in de zorg groeit, maar het aantal mensen dat wacht op een sociale huurwoning ook.
Tehuis nieuwe stijl
"Wij sluiten geen tehuizen, maar we vinden ze opnieuw uit", zegt Peter Boerenfijn van Habion. Deze woningcorporatie heeft zo'n 75 tehuizen in zijn bezit. "De panden krijgen letterlijk een tweede jeugd. Ze waren ooit gebouwd op een levensduur van veertig jaar. Met een kleine investering verlengen we dat naar zestig jaar, en maken we een deel van de woningen geschikt voor andere doelgroepen. Zo halen we de kosten van een pand er toch uit."
Habion heeft nu vijf locaties waar ouderen samenleven met andere groepen. Maar een grote vlucht neemt ‘gemengd wonen’ nog niet. Dat heeft een aantal oorzaken, zegt Netty van Triest van Platform31. Zo is het lastig voor eigenaren van zo'n pand om een goed verdienmodel te vinden. Tehuizen hebben vaak grote gemeenschappelijke ruimtes, die niet kunnen worden verhuurd.
Vreemde bewoners
Een andere belemmering is weerstand uit de buurt. Niet alle buurtbewoners zijn even enthousiast over nieuwe bewoners. Daarnaast moeten de overheden de regels versoepelen, zegt Van Triest. Zo krijgen eigenaren die panden opsplitsen in meerdere woningen direct te maken met hogere lasten, doordat gemeenten bijvoorbeeld per kamer heffingen berekenen, in plaats van voor het hele pand.
Ondanks die belemmeringen gelooft Habion dat gemengd samenwonen in het tehuis toekomst heeft. Zij gaan het aantal locaties met tien per jaar uitbreiden.