Haringvlietdam blijft dicht voor Duitse zalm

Door correspondent Wouter Meijer langs de Sieg

De Nederlandse regering ziet af van het plan om de sluizen in de Haringvlietdam op een kier te zetten. Nederland heeft altijd beloofd dat te doen, zodat er achter de sluizen een overgang van zoet naar zout water ontstaat waardoor veel vissen de weg naar huis makkelijk kunnen vinden.

Maar het nieuwe kabinet vindt dat project te duur. Het kost ongeveer 40 miljoen euro.

Sprongen

Dat terwijl er in Duitsland weer volop zalm in de Rijn zwemt. Bij kleine stuwen zoals in de Sieg, ten oosten van Bonn, komen in de herfst hordes dagjesmensen kijken hoe de zalm met een elegante sprong de weg naar boven neemt.

De vissen kunnen ook door de sluis omhoog zwemmen – dan kunnen de onderzoekers ze even uit het water halen, als ze stevig genoeg zijn krijgen ze zelfs een zendertje om ze te kunnen blijven volgen.

Vervuiling

Het heeft heel wat moeite gekost om de zalm en andere zogenoemde trekvis (zoals de paling en de elft, die bijna uitgestorven was) weer terug te krijgen in de bergen waar de zijrivieren van de Rijn hun oorsprong hebben. De waterkwaliteit was te slecht, omdat grote industrie van Basel in Zwitserland tot het Ruhrgebied in Duitsland gif loosden. Ook door stuwen, sluizen en waterkrachtcentrales was de weg voor de vissen afgesneden.

Dat er nu tussen Rotterdam en de Alpen weer volop zalm zwemt, is te danken aan maatregelen om de Rijn schoner te maken en ook door de wegen voor de zalm te herstellen. Want zalm en andere trekvissen zwemmen wat af: ze worden geboren in de bergen, dalen af naar zee om zich daar vol te vreten. Maar om eitjes te leggen, willen ze per se terug naar hun geboorteplek.

Afspraken

Zwitserland, Duitsland, België en Nederland hebben afspraken gemaakt over het openstellen van de routes: met vistrappen naast sluizen en stuwen, met fuiken en sluizen die zo gebouwd zijn dat de vissen erdoor kunnen.

Alle plannen kosten ruim 500 miljoen euro, een flink deel daarvan is al uitgegeven. Maar er is een cruciale passage die nog moet worden verbeterd: de Haringvlietsluizen. Uit tellingen blijkt dat het grootste deel van de zalm daardoor naar zee zwemt en daar dus ook terug wil.

Bezorgd

In Duitsland is men bezorgd: als Nederland zich niet aan de afspraak houdt, zijn veel van die maatregelen hier ook voor niets geweest.

Want de onderzoekers bij de stuw aan de Sieg zijn blij met elke zalm, maar er kunnen er nog veel meer bij.