'Weidevogels ernstig bedreigd door koeienexplosie'

• Trudy van Rijswijk

  Verslaggever

Door verslaggever Trudy van Rijswijk

De grutto, de kievit, de tureluur en tal van andere weidevogels die typisch zijn voor het Nederlandse landschap worden in hun voortbestaan bedreigd. Dat komt door de toename van het aantal koeien, zegt de Vogelbescherming.

Op 1 april is het melkquotum afgeschaft en dat betekent dat boeren zo veel melk mogen leveren als ze zelf willen. En hoewel er een maximum aan de mestproductie is gesteld om de toename van de veestapel binnen de perken te houden, is het aantal koeien en kalveren het afgelopen jaar al met 100.000 toegenomen.

Verschraling

"Al die koeien moeten kort gras eten. Dat gras moet eiwitrijk zijn zodat ze voldoende melk produceren", zegt Kees de Pater van de Vogelbescherming. "Dat is de pest voor de weidevogels. Die zijn juist gebaat bij langer gras, en een wat onkruidrijk, ongelijk terrein. Dan kunnen ze goed nesten bouwen en hun jongen veilig grootbrengen."

De Vogelbescherming vreest een toenemende verschraling van het landschap. Want door het kort houden van het gras verdwijnen ook allerlei bloemen en kruiden, omdat ze worden afgemaaid nog voor ze tot wasdom komen. Dat leidt dan weer tot het verdwijnen van vlinders en insecten, die belangrijk voedsel voor jonge kuikens van weidevogels zijn.

Nesten markeren

Er zijn boeren die wel degelijk rekening houden met de weidevogels. Ze maaien laat in het seizoen, zodat de nesten al uitgebroed zijn en de kruiden hun zaden al hebben verspreid. Kees van 't Klooster uit Nijkerk is zo'n boer. Hij boert op grond van Staatsbosbeheer en heeft een beheersplan moeten maken, met het oog op de weidevogels.

Hij zoekt hun nesten op en markeert ze met paaltjes. Zo kan hij zien welke plekken hij moet mijden als hij met zijn tractor het land opgaat. Ook eten zijn koeien nu ruwer voer, omdat ze kruiden en dik gras eten. Hun mest wordt daardoor droger, waardoor een andere bodemstructuur ontstaat.

Subsidie

Dat heeft tot gevolg dat zijn koeien minder melk produceren. Met een beetje subsidie is het bedrijf toch goed draaiend te houden, zegt Van 't Klooster. "Als je ons vergelijkt met een gangbaar bedrijf van dezelfde omvang, doen we het zeker net zo goed. Wij zijn tevreden."

De Vogelbescherming vindt dat de overheid op korte termijn meer subsidie beschikbaar moet stellen voor boeren zoals Kees van 't Klooster. Want de stand van de weidevogels neemt nu al met zo'n 4 procent per jaar af, en de 'koeienexplosie' zoals de Vogelbescherming het noemt, zal dit proces dramatisch versnellen.