Sinds de dood van de Arubaan Mitch Henriquez is er veel te doen over de nekklem als arrestatietechniek. Hij overleed kort na zijn arrestatie in het politiebusje aan zuurstoftekort. Het leidde tot dagenlang protest en zelfs nachten achter elkaar van rellen. Vandaag werd ook bekend dat er in 2013 al een arrestant overleed door de nekklem. De Inspectie voor Veiligheid en Justitie gaat onderzoeken of de methode nog wel geschikt is.
Veel ophef dus in Nederland, maar hoe zit dat in de landen om ons heen? En waar lopen ze daar tegenaan als het gaat over politiegeweld?
Duitsland
De techniek wordt hier schwitzkasten genoemd en is ook in Duitsland niet onomstreden
In Duitsland is er al jaren discussie over het gebruik van de nekklem door de politie. "De techniek wordt hier schwitzkasten genoemd en is ook in Duitsland niet onomstreden", zegt correspondent Jeroen Wollaars. "In de jaren 80 is er al iemand aan overleden en toen is gezegd dat het eigenlijk geen techniek zou moeten zijn die de politie toepast. Maar ze doen het wel en het is ook toegestaan."
"Er wordt behoorlijk veel geklaagd over de politie hier in Duitsland", zegt Wollaars. "Maar bijna nooit komt het tot een vervolging van agenten, omdat agenten zelf agenten onderzoeken. En in 93 procent van de gevallen gebeurt er met een klacht helemaal niets."
België
In België mogen ze de nekklem wettelijk niet toepassen. Dat is dus ook nog niet echt gebeurd.
"In België zijn er geen gevallen bekend waarbij het fout afliep", zegt justitieverslaggever van de VRT Liesbeth Indeherberge. "Het is zelfs zo dat bij ons hier in België de agenten de nekklem niet aangeleerd krijgen, dus ze mogen 'm wettelijk niet toepassen. Dat is dus ook nog niet echt gebeurd."
"We hebben in België wel een geval gehad van dodelijk politiegeweld. Het geval van Jonathan Jacob. Een 26-jarige man die in januari 2010 overleed in een politiecel in Antwerpen. Daar werd overmatig politiegeweld gebruikt. Maar van een wurggreep was geen sprake. Hij is overleden aan de verwondingen na mishandeling."
Frankrijk
Eigenlijk is er in Frankrijk helemaal geen discussie over die nekklem of wurggreep.
"Eigenlijk is er in Frankrijk helemaal geen discussie over die nekklem of wurggreep of hoe je die ook wil noemen", zegt correspondent Frank Renout. "Feitelijk bestaat 'ie niet in Frankrijk. Althans, ik woon hier nu elf jaar en in die tijd heb ik nog nooit enige discussie gezien over het toepassen van die wurggreep, of een debat zoals in Nederland nu."
"Maar over hardhandig politieoptreden is wel degelijk regelmatig discussie", zegt Renout. "Het gaat vaak over de behandeling van mensen met een donkere huidskleur. Die worden hier veel vaker gecontroleerd dan blanke Fransen. Ook is discussie over het gebruik van de taser en de flashball, een soort rubberen kogel zo groot als pingpongbal. Die zou onschuldig moeten zijn, maar lijkt in de praktijk nogal wat letsel toe te brengen."
Groot-Brittannië
Er zijn geen arrestatietechnieken die verboden zijn hier, dus het mag in principe wel.
"De wurggreep of nekklem is in Groot-Brittannië wel toegestaan", zegt correspondent Anne Saenen. "Er zijn geen arrestatietechnieken die verboden zijn hier, dus het mag in principe wel. Het wordt alleen niet veel gebruikt en er is lang niet zoveel gedoe over geweest als op dit moment in Nederland."
"Een zaak die hier wel heel veel stof heeft doen opwaaien is die over Ian Thomlinson", zegt Saenen. "Een krantenverkoper die tijdens de G20-protesten in 2009 op weg was van werk naar huis en tegen de demonstratie aanliep. Hij werd met een wapenstok geslagen en tegen de grond gewerkt. Hij stond weer op, maar zakte later weer in elkaar. De politie zei in eerste instantie dat hij was overleden aan een hartstilstand, maar later bleek dat toch door toedoen te zijn geweest van de manier waarop de politie hem behandeld had. Hij overleed aan een darmbloeding."
Verenigde Staten
In veel gevallen zijn de regels zo vaag dat de politie ze in hun voordeel kan interpreteren.
"Die wurggreep is hier al 20 jaar verboden, maar het probleem is dat de regels over wat de politie wel en niet mag doen bij een aanhouding worden geschreven door de politie zelf", zegt correspondent Wouter Zwart. "In veel gevallen zijn ze zo vaag dat de politie ze in hun voordeel kan interpreteren. In het geval van Eric Garner - die werd gewurgd en overleed - zegt de politie nu dat dat geen zogeheten chokehold was, maar een headlock, dat is net even wat anders. En dus niet verboden."
"Wanneer gaat een agent over de schreef? Dat gaat hier natuurlijk vooral over vuurwapengeweld. Waarom niet eerst waarschuwingsschoten? Waarom niet op iemands armen of benen schieten? De politie hier adviseert juist op het lichaam te mikken. Bewegende armen zijn moeilijk te raken en de kans dat je mist en de boef ontsnapt, is groot. En ook de kans dat je een omstander raakt, is groot. Dus schiet op het torso, zegt de politie. De kans dat je iemand doodschiet is dan natuurlijk ook veel groter."
De techniek
Vorige week doken we al in de techniek van de nekklem. Bekijk hier de reportage van verslaggever Onno Beukers.
