NZa: overheid moet dure medicijnen inkopen
Hugo van der Parre
Researchredacteur
De Nederlandse overheid zou dure medicijnen centraal kunnen gaan inkopen, bij voorkeur samen met andere Europese overheden, om zo de prijzen naar beneden te krijgen. Dat schrijft de Nederlandse Zorgautoriteit in een rapport over de toegankelijkheid en betaalbaarheid van dure geneesmiddelen.
De NZa vindt verder dat de prijs van een middel omlaag moet als meer patiënten het krijgen voorgeschreven.
De NZa heeft haar onderzoek uitgevoerd samen met experts en een reeks betrokken instellingen zoals ziekenhuizen en wetenschappelijke verenigingen.
Door gezamenlijk in te kopen "dient er een sterke inkoopmacht te ontstaan die de toegankelijkheid en betaalbaarheid van nieuwe innovatieve middelen waarborgt", staat in het rapport. Als het niet lukt om Europees in te kopen, zouden ziekenhuizen, zorgverzekeraars, artsen en apothekers volgens de NZa binnen Nederland veel meer samen moeten optrekken bij de inkoop van dure medicijnen.
Grotere aantallen
Nu is het vaak zo dat dure geneesmiddelen toegelaten worden voor kleine aantallen patiënten met een specifieke aandoening. Daardoor zijn de prijzen hoog. Daarna wordt de toelating van zo'n medicijn vaak uitgebreid voor meer indicaties en krijgen niet een paar honderd maar duizenden patiënten het middel. In dat geval zou de prijs van de middelen verlaagd moeten worden, vindt de NZa. Dat gebeurt nu niet.
De NZa wil dat er voor dure geneesmiddelen een wettelijke maximumprijs komt.
Kosteneffectiviteit
De NZa adviseert verder om, vóór geneesmiddelen op de markt worden toegelaten, beter te beoordelen of ze waar voor hun geld bieden. Daarvoor moeten fabrikanten de prijzen eerder bekendmaken dan ze nu doen. "Onderzoek hoe fabrikanten gedwongen kunnen worden informatie bekend te maken over de prijs van nieuwe geneesmiddelen. Ook een wettelijke verplichting is daarbij te overwegen", aldus de NZa.
Er moeten (inter-)nationale registraties komen waarin het effect van dure geneesmiddelen bij patiënten wordt vastgelegd. Dat moet gebeuren door onafhankelijke wetenschappers. Nu zijn het doorgaans de farmaceutische bedrijven zelf die dergelijke registers aanleggen.
Geen aparte financiering
Opmerkelijk genoeg staat er in het rapport niets over een andere manier van financieren van de dure geneesmiddelen. Die worden nu betaald uit het ziekenhuisbudget. Ziekenhuizen moeten onderhandelen met zorgverzekeraars over het geld dat ze nodig hebben voor dure geneesmiddelen.
Maar omdat ze nooit precies weten welke middelen op welk moment worden toegelaten en hoeveel patiënten er gaan komen, ontstaan daarbij vaak tekorten die soms in de miljoenen lopen. Betrokken artsen en bestuurders pleiten bijvoorbeeld voor een apart fonds waaruit dure geneesmiddelen worden vergoed.
Geen bewijs
De NOS meldde dit voorjaar dat patiënten om financiële redenen niet altijd (meteen) de aangewezen behandeling krijgen.
De NZa schrijft in haar rapport dat uit onderzoek "geen cijfers naar voren zijn gekomen om die claim te onderbouwen. Ook is niemand met bewijzen gekomen, ondanks het feit dat de NZa daar expliciet om gevraagd heeft."
Uit het NOS-onderzoek bleek dat kankerbehandelaars in het Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis (AVL) geregeld patiënten krijgen die vanuit andere ziekenhuizen worden doorgestuurd omdat de instellingen de dure kankermedicijnen niet kunnen betalen.