Taliban dreigen Uruzgan in te nemen

Door buitenlandredacteur Peter ter Velde

De Taliban zijn een succesvol offensief begonnen in de Afghaanse provincie Uruzgan. Nederland leidde vier jaar lang de NAVO-missie in Uruzgan, tot medio 2010. Al die moeite ten spijt is de streek rond Deh Rawod, waar Nederland de op een na grootste militaire basis had, bijna in zijn geheel in handen gevallen van de Talibanstrijders.

Vorig weekend trokken regeringsgezinde troepen zich terug van meer dan tien versterkte posten in de streek. Alleen in het gouverneursgebouw en het stadscentrum houden leger en politie nog stand. Er wordt rekening gehouden met een snelle val van Deh Rawod. Op veel gebouwen zijn witte vlaggen te zien, zeggen mensen in de regio tegen de NOS.

Bevolkingscentra

Ook rond de provinciehoofdstad Tarin Kowt wordt zwaar gevochten, onder meer in het Deh Rafshan-gebied ten noorden van de hoofdstad en in het oostelijke Mirabadgebied. De Taliban zijn tot op enkele kilometers van het stadscentrum opgerukt.

In de Baluchivallei en rond de hoofdwegen die naar Chora leiden, wordt ook flink gevochten. Contacten van de NOS in de provincie zijn bang dat de Taliban op alle gebieden terrein winnen.

In Tarin Kowt, Deh Rawod en Chora wonen verreweg de meeste inwoners van de provincie. Nederland heeft zich tijdens de missie juist op deze bevolkingscentra gericht met wederopbouw en versteviging van het lokale defensie- en politieapparaat.

Politiechef Matiulah Khan

De problemen in Uruzgan zijn begonnen met de dood van de sterke man van de provincie, Matiulah Khan. De politiechef, die in het verleden gehekeld werd om zijn vermeende oorlogsmisdaden, wist na het vertrek van de Nederlanders, Australiërs en Amerikanen de rust in de provincie te bewaren.

Hij kwam in maart om bij een aanslag in Kabul. Zijn tijdelijke opvolger werd een paar weken later eveneens gedood. De Khan-familie schoof de broer van Matiulah naar voren als opvolger, maar president Ghani nam de suggestie niet over. Het verklaart voor sommigen dat de sterke stam van Khan, de Popolzai, op dit moment weinig zin heeft om de strijd met de Taliban aan te gaan. De Taliban konden zo vrij eenvoudig gebruik maken van het machtsvacuüm dat in de provincie ontstaan is.

Sentimentele waarde

Niet alleen in Uruzgan zijn de Taliban aan de winnende hand. Ook uit de andere zuidelijke provincies als Kandahar en Helmand ​komen berichten van oprukkende Talibanstrijders. Uruzgan is voor de strijd in die grotere provincies van strategisch belang. Het is van oudsher een belangrijk doorvoergebied van strijders en papaver, en daarom een voorname inkomstenbron voor de Taliban.

Daarnaast heeft Uruzgan sentimentele waarde. Een groot deel van het leiderschap van de Taliban komt uit de provincie. Een van hen is Talibanleider Mullah Omar. Hij woonde met zijn familie in een dorp iets ten noorden van Deh Rawod.