Geheimen van plankton in kaart gebracht

150.000 eencellige planten en dieren, 35.000 soorten bacteriën en 5000 virussen. Dat hebben wetenschappers gevonden bij het grootste onderzoek naar plankton ooit. De eerste resultaten zijn nu gepresenteerd in het blad Science.

"Deze organismen worden normaal gesproken niet samenhangend bestudeerd", zegt een van de onderzoekers. "Het was een multidisciplinair team met experts op het gebied van genetica, ecologie, oceanografie en wij gebruikten technieken die nog niet waren gebruikt."

"Het leven onder het wateroppervlak is nu iets minder duister", vult een ander aan.

IJs, storm en piraten

Wetenschappers voeren 3,5 jaar 140.000 kilometer met het schip Agnes B de wereld over om onderzoek te doen naar de micro-organismen. Op 210 plekken werden monsters genomen, van net onder het wateroppervlak tot op 1000 meter diepte.

Tijdens de tocht zaten ze een tijd vast in het poolijs, weerstonden ze stormen in de Middellandse Zee en moesten ze piraten ontlopen in de Golf van Aden.

De wetenschappers ontdekten dat de watertemperatuur de grootste invloed heeft op de micro-organismen, meer dan bijvoorbeeld diepte of geografische spreiding. Door deze metingen te herhalen kan in de toekomst de invloed van de klimaatveranderingen op het zeeleven worden bestudeerd.

"Wat me ook verraste is dat veel organisme afhankelijk zijn van elkaar om te overleven. Het is niet alleen 'survival of the fittest', maar alles moet samenwerken om het leven te laten evolueren", concludeerde een van de wetenschappers.

Volgens de onderzoekers is het van belang deze wereld in kaart te brengen, omdat de voedselpiramide in de oceaan begint bij plankton: het vormt 90 procent van de biomassa in de oceaan. Bovendien wordt de helft van onze zuurstof geleverd door plankton.

"Het leven is miljarden jaren geleden ontstaan in de oceanen, maar veel van het leven dat we bestudeerden kenden we nog niet. We weten nog lang niet hoe deze organismen passen in het leven op aarde in het algemeen", zegt een van de hoofdonderzoekers.

"Plankton is meer dan het eten van walvissen", vat een andere wetenschapper het samen.

Goudmijn

Het team denkt dat de meeste levensvormen die zijn aangetroffen nog nooit door wetenschappers zijn gevonden. Van de 40 miljoen genen die bij DNA-analyse werden aangetroffen zijn de meeste nieuw.

"Ik ben ervan overtuigd dat er nog meer baanbrekende resultaten zullen volgen als laboratoria wereldwijd gebruikmaken van deze plankton-goudmijn."

Het project, dat 10 miljoen euro kostte, leverde meer dan 11 terabytes aan informatie op. Dat is volgens de wetenschappers meer dan alle Wikipedia-pagina's bij elkaar.